تحلیل مناسبت محیطی GIS پایه برای حفاظت از نواحی طبیعی باارزش در چارچوب برنامه ریزی محیطی نمونه موردی : شهر رشت

شهر رشت و محیط پیرامون آن با انواع مشکلات مرتبط با افت مرتبه محیط طبیعی دربرگیرنده تخریب زمینه ای کشاورزی و جنگلیواقع در محیط پیرامون شهر، نابودی اکوسیستم های طبیعی باارزشی چون رودخانه ها و تالاب ها، انتشار آلاینده های محیطی و انباشت آنهادر زیستگاه های طبیعی و رشد افقی و گسترش کالبدی شهر به سوی نواحی طبیعی باارزش رویاروست. در پاسخ به ناکارآمدی رویکردهاو رهیافت های سنتی برنامه ریزی شهری در رویارویی با انواع مشکلات افت مرتبه محیط طبیعی، به کارگیری رهیافت جدید برنامه ریزیمحیطی و لزوم برنامه ریزی به جهت حفاظت از محیط و نگهداشت منابع طبیعی مورد نظر و تأکید بسیاری از صاحبنظران برنامه ریزی قرارگرفته است. یکی از مهمترین زمینه های عمل برنامه ریزی محیطی تشخیص نواحی است که از نظر محیطی منحصر به فرد یا در وضعیتبحران یاند. از مهمترین فنون مورد استفاده توسط برنامه ریزان محیطی برای شناسایی نواحی طبیعی باارزش و نواحی که از نظر بوم شناختیحساس هستند، فن تحلیل مناسبت محیطی است. هدف از این مقاله معرفی رهیافتی است که برای پرداختن به موضوع تحلیل مناسبتمحیطی برای شناسایی نواحی طبیعی باارزش و مناسب ترین نواحی برای حفاظت محیطی، فنون تصمیم گیری چندمعیاری و به طورخاص روش ترکیب خطی وزنی را با فناوری GIS یکپارچه می کند. مطالعه حاضر بر این فرضیه مقدم استوار است که تحلیل مناسبتحفاظت محیطی می تواند به عنوان پایه و اساسی برای تصمیم گیری و تدوین سیاست ها در چارچوب رهیافت برنامه ریزی محیطی به کاررود. برای دستیابی به این هدف ابتدا با استفاده از رو شهای تحقیق میدانی و اسنادی، مشکلات مرتبط با افت مرتبه محیط طبیعی شهررشت و محیط پیرامون آن شناسایی می شوند. سپس بر پایه روش تحقیق توصیفی و با طراحی و تکمیل پرسشنامه، نظرات شهروندان دربارهاهمیت و وخامت مشکلات مرتبط با تخریب محیط طبیعی بررسی و تحلیل و در نهایت با به کارگیری فن تحلیل مناسبت محیطی جیآی اس-پایه، نواحی دارای مناسبت بالا برای حفاظت محیطی و نواحی مناسب توسعه شهری تعیین می شوند. نتایج پژوهش مزیت تلفیقفنون تصمیم گیری چندمعیاری و GIS را در شناسایی نواحی طبیعی با ارزش و سپس تدوین سیاست های محیطی کارا در چارچوب رهیافتبرنامه ریزی محیطی برای هدایت گسترش کالبدی شهر و جلوگیری از افزایش و انباشته شدن مشکلات مرتبط با تخریب محیط طبیعیشهر رشت و محیط پیرامون آن نشان می دهد. برآمد رهیافت توسعه یافته می تواند به عنوان پایه ای برای برنامه ریزان و تصمیم گیرندگانیمورد استفاده قرار گیرد که با توسعه شهرها و محیط پیرامون آنها در نواحی سروکار دارند که از نظر بوم شناختی بسیار حساس هستند.

Keywords:

برنامه ریزی محیطی , تحلیل مناسبت محیطی GIS پایه , تحلیل تصمیم گیری چندمعیاری , نواحی طبیعی با ارزش , شهر رشت و محیط پیرامون آن