ارزیابی نقش منظر شهر در تأمین امنیت شهروندان نمونه موردی : شهر قزوین

در حال حاضر یکی از مهم ترین آسیبهای شهری بر پیکر شهرها ناشی از آشفتگی و اغتشاش بصری است. از طرف دیگر، امنیت ومنظر شهری، واژه هایی هستند که اگرچه هردو از زیرمجموعه های علم شهرسازی و معماری منظر محسوب میشوند، اما نیاز به بررسی دقی قتر ارتباط بین آنها وجود دارد. این در حالی است که نظریات و تجارب متعدد نشان می دهدبسیاری از معیارها و سنجه های به دست آمده در تحقیقات مختلف که منجر به ایجاد حس امنیت در شهروندان میشود، مستقیم یا غیرمستقیم با اصول به کار رفته در طراحی منظر شهرها ارتباط داشته و می تواندحس مذکور را کاهش یا افزایش دهد. به عبارت دیگر، منظر شهری باید حریم امن زندگی شهروندان باشد. مقاله حاضر بر آن است تا با انتخاب دقیق معیارهای خاص امنیت شهری - که برگرفته از مطالعات قبلی بوده و با منظر و سیمای شهر در ارتباط است- نقش منظر در تأمین حس امنیت شهروندان را براساس مدل و ضرایب اهمیت معیارها ارزیابی کرده و نیز به مقایسه ای تطبیقی بین باف تهای مختلف شهر قزوین به عنوان نمونه موردی بپردازد و در انتها، راهکارهای برنامه ریزی و نکاتی کلی برگرفته از مدل پژوهش برای تقویت نقش منظر شهری در تأمین امنیت شهروندان ارایه دهد. بدین منظور از فرایند تحلیل سلسله مراتبی یا AHP بهره گرفته شده و در جمع آوری داده ها، پرسشنامه و برداشت های میدانی مورد استفاده قرار گرفته است. نتایجبه دست آمده نشان می دهد، منظر شهری در محله های بافت قدیمی به دلیل فرسودگی کالبدی، نقش کمرنگ تری در تأمین احساسامنیت ساکنان خود در مقایسه با محله های جدی دتر دارد. محله مورد مطالعه بافت قدیمی، در هر دو بعد طبیعی و انسان ساخت، امتیاز زیرمیانگین را به دست آورده و این مشکل در بعد عوامل طبیعی بیشتر و در حد نامطلوب ارزیابی شده که مشخصاً برگرفته از نفوذناپذیریمعابر و ایجاد فضاهای دنج و غیرقابل نظارت در محله است. با این حال محله های جدید و نوساز نیز نیازمند توجه و طراحی دقیق تردر منظر و سیمای خود هستند تا به حد مطلو ب تری رسیده و از ایجاد فضاهای دنج و ناامن در سطح این گونه محلات جلوگیری شود.ارزیابی ها نشان می دهد لزوم چنین توجهی در بعد عوامل مصنوع و به ویژه در مواردی چون رعایت سلسله مراتب معابر و انسجاممحیطی، بیشتر احساس می شود.

Keywords:

امنیت , منظر شهری , فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) , شهر قزوین