زیرساخت شهری و لزوم تغییر نگاه در تعریف و برنامه ریزی آن (زیرساخت منظرین مفهومی نو در تعریف زیرساخت های شهری قرن بیس ت ویک)

شهرهای مدرن در طی قر نها بر پایه زیرساخت های تکنولوژیک شکل گرفته و پایدار شده اند. امروز شهر و زندگی شهری بدون،بزرگراه ها و شبکه های حمل ونقل ریلی، فرودگاه ها، شبکه های تامین آب، شبکه های فاضلاب، تلفن، برق، و اخیرا شبکه های اینترنتو موبایل غیرقابل تصور است و حضور پایه ای شان به مانند نور آفتاب، درختان، هوای پاک و … برای شهروندان عادی و طبیعی بهنظر می رسد. این شبکه های زیرساختی بیش از هر دستاورد مدرن دیگر دوران صنعت بر شکل شهرها و رابطه انسان مدرن با محیطو طبیعت پیرامونش تاثیر گذاشته است.با ورود غرب به دوران پس از صنعت، از اواخر قرن بیست، همزمان با گسترش و توجه به مخاطرات اکولوژیکی ناشی از توسعه بی رویهشهرهای مدرن و زیرساخت های تکنیکی عظیم، که رویکردهای انتقادی به شهرسازی و تکنولوژی مدرن در دهه های آخر قرنبیست را به همراه داشت، بروز شکست ها و بحران ها در شبکه های زیرساختی اوایل قرن بیست ویک و عدم پاس خگویی زیرساخت هایتک بعدی موجود به نیازهای چندبعدی جامعه پسا صنعت، نیاز به بازنگری در رویکردهای رایج در تعریف و توسعه زیرساخت هایمدرن را مورد توجه قرار داد.این پژوهش با بررسی و تحلیل مفهوم، ویژگی ها، بحران های پیشروی زیرساخت های شهری و در نهایت ویژگی های مورد انتظار اززیرساخت های دوران پس از صنعت را مورد سوال قرار می دهد. از سوی دیگر با بررسی تاریخی- تفسیری مفهوم منظر، توانایی رویکردمنظرین در برنامه ریزی و مدیریت زیرساخت های قرن بیست ویک را مورد پژوهش قرار می دهد.در نهایت مطالعات تحلیلی این دو مفهوم نشان می دهد که از یک سو راهکار گذرا ز زیرساخت های شهری دوره صنعت به زیرساخت هایشهری دوران پساصنعت، بهره گیری از رویکردهای چند وجهی و کلنگر است که امکان پیوند چند بعدی زیرساخت با وجوه مختلفاکولوژیکی، اجتماعی، اقتصادی شهر را مهیا ساخته و بر تسلط مهندسی عمران، که در طی بیش از یک قرن به شکل گیریزیرساخت های صلب و تک بعدی شهری به دور از تغییرات و نیازهای چندبعدی جامعه انجامید، پایان می دهد. از سوی دیگر دانشمنظر که در قرن گذشته همگام با تغییرات نگاه بشر به محیطش دچار تغییرات مفهومی عظیم شده، به واسطه صفت ذاتی میانجی وبینابینی بودنش که امکان تقلیل به شیءگرایی و تک بعد نگری را از بین می برد، به ما اجازه گذر از رویکردهای تک بعدی و شیءگرایحاکم بر برنامه ریزی و مدیریت زیرساخت های شهری را می دهد. به این ترتیب با برقراری رابطه قیاسی میان این دو مفهوم، بهره گیریاز رویکرد منظرین در برنامه ریزی و توسعه زیرساخت های شهری، با توجه به پیوند چندوجهی منظر با حوزه های مختلف ابژکتیو وسوبژکتیو، یکی از راهکارهایی است که به ما اجازه عبور از صلبیت و تک بعدی بودن زیرساخت های شهری را می دهد.

Keywords:

زیرساخت , دوران صنعت , دوران پساصنعت , منظر , زیرساخت منظرین