حما مهای سنتی؛ حافظ سلامت، عامل درمان

بناهای تاریخی و عام المنفعه ایران بخشی افتخارآمیز از هنر معماری ایران و نیز زبان گویایی از فرهنگ غنی ایرانی حاکم برآن هستند؛ یکی از این بناها حمام های سنتی است. حمام ها یکی از زیباترین، مردم وارترین، فنی ترین و متنوع ترین فضاها هستند که متاسفانه در کتب و مقالات ارایه شده پیرامون حمام، بیشتر جنبه اجتماعی و فرهنگی آن موردتوجه بوده و جنبهبهداشتی- درمانی آن و رابطه کالبد بنا با انسان کمتر موردتوجه قرارگرفته است. بنابراین هدف پژوهش این است که با رجوع به متون طب سنتی ایران به رابطه عناصر و اندام های حمام با سلامتی انسان و شک لگیری حمام درگرو تعادل ارکان اربعه )آب، باد، خاک و آتش(، مزاج و اخلاط )سودا، صفرا، بلغم، دم( بپردازد. طرح اصلی پژوهش بر این اساس شکل م یگیرد که تاثیرپذیری شکل، ساختار و عناصر حما مهای سنتی از انسان و تاثیرگذاری فاکتورهای طراحی حمام بر انسان را موردتجزیه و تحلیل قرار دهد. تحقیق با این نظریه که نظام سلسله مراتبی در حمام از دستورات خاص طبی پیروی کرده، در پی بررسی این فرضیه است که معماری حمام های سنتی در راستای دو شاخه طب جسمانی و روحانی شکل گرفته که علاوه برانطباق با ارکان و امزجه، در راستای تعادل اخلاط و ارواح انسان طراحی می شده است. این نشان دهنده ارتباط بین معمارانو طبیبان است. این تحقیق در راستای بررسی فرضیه بر پایه روشی توصیفی و تحلیلی و با شهادت بر اینکه معماری به مثابه مکان زندگی انسان و امتداد وجودی اوست، با نگاهی به سلامتی او، کیفیت معماری را تبیین م یکند. نتایج پژوهش بر ایننکته صحه می گذارد که بین شکل و ساختار و عناصر حمام های سنتی و انسان رابطه دوسویه وجود داشته است. هدف این رابطه ایجاد محیطی متناسب با طبیعت انسان برای سلامتی جسم، روح و روان است و آن را می توان با بررسی معماریحمام های سنتی و استناد به مطالب ذکرشده در کتب طب سنتی ایران مشاهده کرد.

Keywords:

معماری حما مهای سنتی , سلامتی , اخلاط , طب روحانی , طب سنتی ایران