توزیع پرسشواژه در جملات پرسشی تک پرسشواژه ای در فارسی

این پژوهش، از روشی کیفی پیروی می­کند تا توزیع پرسش­واژه را در جمله ­های پرسشی تک­ پرسش­واژه ای فارسی، در چارچوب رویکرد اشتقاقی و نحو فاقد ­مشخصه مورد بررسی قرار دهد. همچنین مقاله حاضر، در پی بررسی آن است که چرا در بعضی ساخت ها پرسشواژه ضرورتا به صورت درجا ظاهر می­ گردد، در حالی ­که در برخی دیگر درجا بودن یا نبودن آن، کاملا اختیاری است. در این پژوهش، زبان ها باتوجه به تنوع توزیع پرسش­واژه، به دو دسته زبان های دارای پرسش­واژه ثابت و پرسش­واژه غیر ثابت تقسیم شدند که زبان فارسی در دسته دوم قرار دارد. سپس، با تکیه بر این تقسیم بندی و با بهره گیری از دامنه نمایی و بازادغام نشان دادیم که پرسش­واژه در تمامی زبان ها به صورت اجباری در دو جایگاه ادغام می شود. آن­گاه استدلال کردیم که تلفظ یکی از دو پرسش­واژه ادغام­ شده حاصل تعاملی است که میان نظام های خوانشی و بیرونی ساز برقرار می شود. در همین راستا، با بازنگری عملکرد پیش آوری­ کانون نشان دادیم که نمی توان پیش­ آوری­ کانون را عامل بازادغام (یا همان حرکت) پرسش واژه به حساب آورد، بلکه صرفا عاملی است در جهت تلفظ بالاترین پرسش واژه. در نهایت، با بررسی ساخت های دارای افعال­ ربطی نشان دادیم که وجود/عدم وجود فعل ­ربطی در کنار پرسش واژه می ­تواند عامل موثری در تلفظ بالاترین پرسش واژه به تنهایی باشد. بر این اساس، اصلی با عنوان اصل تلفظ بالاترین پرسش واژه صورت بندی شد. بر پایه این اصل نشان داده شد که بر خلاف رویکردهای موجود درباره پرسش واژه در فارسی، می­توان اختیاری یا اجباری بودن حرکت پرسش واژه را به صورتی کاملا یک­پارچه تحلیل کرد.

Keywords:

توزیع پرسشواژه , دامنه نمایی , بازادغام , پیش آوری کانون , فعل ربطی