عقیم سازی اجباری مصداقی از جرم جنایت علیه بشریت در پرتو رویه دادگاه ویژه رواندا

دادگاه کیفری بین المللی نخستین بار در سال 1993میلادی توسط شورای امنیت سازمان ملل و برای محاکمه مسئولان نقض حقوق بشر دوستانه بین المللی در خاک یوگسلاوی سابق شکل گرفت و در بازه زمانی کمتر از یک سال بعد و در پی جنایاتی که در کشور رواندا اتفاق افتاد، شورای امنیت دومین دادگاه کیفری بین المللی خاص نیز تاسیس نمود. این دادگاه صلاحیت یافت تا عاملان جنایات کشتار جمعی و دیگر موارد نقض حقوق بین المللی بشر دوستانه را در خاک رواندا تعقیب و محاکمه نماید. تاسیس این دو محکمه در نتیجه بحران­هایی بود که سالها پس از جنگ جهانی دوم بروز و ظهور نموده و دولت­ها را به تاسی از فشار افکار عمومی بر آن داشته تا ملاحظات سیاسی موجود را کنار نهاده و بر سر تاسیس و تشکیل یک دیوان کیفری بین المللی دائمی به توافق برسند و آن را سرآغاز تحولی شگرف در تاریخ دادخواهی بشری و تحقق عدالت کیفری بین المللی در عصر جدید قلمداد نمایند. این دیوان به حکومت­های مستبد یادآوری می­کند که عدالت را به خاطر نیت­های جنگ طلبانه و ضد انسانی خود قربانی سیاست نکند. به همین دلیل است که بی کیفر مانی جنایتکاران مسئول نسل کشی ، جنایت علیه بشریت و جنایات جنگی دیگر قابل تحمل و چشم پوشی جامعه جهانی نبوده است. دیوان کیفری بین المللی، نخستین دیوان بین المللی دائمی است که برخلاف محاکم یوگسلاوی سابق و رواندا که توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد تشکیل گشته­اند، بر اساس توافق دولتها و در جهت تعقیب و مجازات مرتکبین جرایم بین المللی، شکل گرفته­اند. بنابراین شاید بتوان اینگونه استنباط نمود که از اهداف تاسیس دیوان کیفری بین المللی حذف مداخله شورای امنیت در صلاحیت­های کیفری دولتها بوده است. در مورد جنایت نسل کشی و جنایت علیه بشریت از طریق تحمیل تدابیری به منظور جلوگیری از زاد و ولد که در ذیل بند د ماده 6 اساسنامه دیوان به تصویب کمسیون مقدماتی نیز رسیده است، دیوان کیفری برای رواندا تفسیر موسعی از ماده 2 کنوانسیون 1948 به دست می­دهد. به نظر این دیوان اقداماتی که به منظور جلوگیری از تولید مثل یک گروه انجام می گیرد شامل معیوب کردن جنسی، عقیم کردن، استفاده اجباری از روش های ضد حاملگی، جدا سازی جنسیتی و ممنوع کردن ازدواج می باشد برهمین اساس، پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی عقیم سازی اجباری در حقوق بین المللی کیفری به ویژه در اسناد منتشره از سوی دادگاه کیفری بین ­المللی رواندا و اساسنامه دیوان کیفری بین المللی خواهد پرداخت.

Keywords:

عقیم سازی اجباری , نسل کشی , رواندا , جنایت علیه بشریت , جرم