جستاری در واژگان و مفاهیم مرتبط با خلق تصویر ذهنی در حیطه معماری از سه حکمت اسلامی تا معاصر

خلق تصویر ذهنی، بخشی مهم از فرایند هنری است.  این واژه در معماری، هم شامل مفاهیم هنری و هم­کاربردی است؛ بر این اساس دو سوال مطرح می­شود: وجوه بیان کننده خلق تصویر ­ذهنی در معماری، به ویژه در معماری ایرانی چیست امروز، چه تغییراتی در مفاهیم مربوط به آن نسبت به گذشته صورت گرفته است هدف این مقاله بیان وجوهی است که در حوزه خلق تصویر ذهنی موثرند؛ بنابراین وجوهی مورد توجه هستند که عامل تمایز خلق تصویر ذهنی در معماری نسبت به سایر گرایش­های هنری می­شوند. برای رسیدن به هدف تحقیق، به واژگان مرتبط و محتوای آنها توجه می­شود و از تحلیل، استدلال و تطبیق محتوای واژگان، ویژگی­های مورد نظر بررسی و تبیین می­شود؛ بنابراین، واژه تخیل و تصور بر اساس سه حکمت مشاء، اشراق و متعالیه مورد تعمق قرار می­گیرد و واژه تصویرپردازی ذهنی در ادبیات امروز و فلسفه شناختی مطالعه می­شود. این واژه، وجوه امروزی مربوط به خلق تصویر­ ذهنی را در بردارد.بر اساس نتایج، خلق تصویر ذهنی (بر مبنای تخیل) با هدف فاصله گرفتن از جهان مادی بوده است؛ البته این موضوع (بر مبنای تصور) به معنای نادیده گرفتن وجوه کاربردی و مادی معماری نیست؛ با این­حال، معنا نسبت به ماده ارجحیت دارد. در خصوص تصویرپردازی ذهنی باید گفت که منشا آن در ذهن انسان است و تصویر خلق شده دارای دو ویژگی بصری و غیر بصری است که با یکدیگر تعامل داشته و الزاما نسبت به دیگری برتری ندارند و ریشه آنها جهان مادی است.

Keywords:

تخیل , تصور , تصویرپردازی , سه حکمت اسلامی