استادعلی اکبرسرفراز پیشتازپژوهشهای عهدایلخانی

پژوهش های باس تان شناختی ستاره ای است درخشان که در هزاره های تاریک تاریخ می درخشد تا روشنی بخش راه پژوهشگرانی باشد که در ظلمت آن گم گشته اند. استاد علی اکبر سرفراز نیز از معدود چهره هایماندگار ایران شناسی است که به نوبت خویش، مشعلی فرا راه جویندگان حقایق ایران کهن گرفته است.علی اکبر سرفراز در سال 1306 ه.ش در همدان به دنیا آمد؛ پس از اتمام تحصیلات متوسطه وارددانشسرای عالی شد؛ و سال ها در مناطق محروم به تدریس و مبارزه با جهل و بی سوادی پرداخت. شور و اشتیاق روز افزون به دانش اندوزی و نه ثروت اندوزی، ایشان را به تحصیل در رشتهباستان شناسی دانشگاه تهران برانگیخت؛ تا پس از دریافت درجه کارشناسی ارشد، سرنوشت ایشان با هفت هزار روز در بیابان رقم خورد! سرفراز پویا بود؛ و همین پویش او را به تخصص مرمت ابنیه سنگی و موزه داری رهنمون شد. سرفراز سال ها به کاوش وپژوهش های صحرایی پرداخت و حجاب ظلمت را از چهره بسیاری از آثار باستانی ایران برکشید؛ تا در تاریخ ایران، خودتاریخ ساز شود!سرفراز با پیروزی انقلاب اسلامی به مدیریت موزه ایران باستان و مرکز باستان شناسی وقت منصوب شد و به مدت یک دهه مدیر گروه های باستان شناسی دانشگاه های تهران و تربیت مدرسبود. سرفراز را همچنین با کاوش هایی چون بیشابور، تنگ چوگان و نیایشگاه مسجد سلیمان می شناسند؛ و نام ایشان بیشترتاریخ ساز شود! سرفراز با پیروزی انقلاب اسلامی به مدیریت موزه ایران باستانو مرکز باستان شناسی وقت منصوب شد و به مدت یک دهه مدیر گروه های باستان شناسی دانشگاه های تهران و تربیت مدرس بود. سرفراز را همچنین با کاوش هایی چون بیشابور، تنگ چوگانو نیایشگاه مسجد سلیمان می شناسند؛ و نام ایشان بیشترمطالعات تاریخی عهد ایلخانی در عرصه ایران شناسی هر چند با آثار قلمی کسانی چون عباس اقبال، شادروان زریاب خویی وپروفسور منوچهر مرتضوی بنیان نهاده شده است، اما بی هیچ شک و شبهه ای یگانه امتیاز باستان شناسی و تاریخ هنر عهد ایلخانی به علی اکبر سرفراز تعلق دارد! استاد سرفراز در دهه 1340 ه.شهنگامی که تاریخ پژوهان اولین گام ها در بازنگری تاریخ ایلخانیان و تدوین متون گذشتگان را برمی داشتند، و آن هنگام که هنوز از مس ائل عصر ایلخانیان منوچهر مرتضوی خبری نبود و دونالدنیوتن ویلبر کوهن آمریکایی مطالعات معماری ایلخانی را پوشش عملیات جاسوسی سازمان سیا قرار داده بود و آرتور پوپ درباره مس جد علیشاه با شاید و اما و اگر سخن می گفت تا کسی از راز قاچاق میراث فرهنگی ایران آگاه نشود و یا برتولد اش پولر،پتروشفسکی، برناووسکی، مینورسکی و آن لمبتن هنوز تاریخ ایلخانیان را نه از شواهد باستان ناختی، که از صفحات تاریخ برمی کشیدند و از عرضه تزهای تاریخی گرفتاردردورتسلسل فراتر نمی رفتند رصدخانه مراغه را کاوش کرد تا به ایران شناسان نیک بفهماند که باستان شناسی یعنی ارتباط مستقیم با تاریخ و تاریخ نه برمبنای اوراق تاریخی که بربنیان شواهد ملموس مادی تحریر و تفهیم میشود!