توسعه مبتنی برحمل ونقل همگانی قابلیت ها و چالشهای پیشروی TOD درتهران

کلا نشهر تهران با جمعیتی بالغ بر 10 میلیون نفر سیستم حمل و نقل ناقصی دارد. مشکلات این سیستم چنان بر شبکه تردد فشار آورده است که در بسیاری از ساعات روز و یا روزهای هفته عملاً زندگی در شهر را مختل کرده است. یکی از را هحلهای فائقآمدن بر این مشکل عظیم و تحقق حم ل ونقل پایدار شهری، ایجاد شبکه حملونقل ریلی زیرزمینی شهری مترو است. شهر تهران چند سالی است که از این شبکه بهره م یبرد ودر حال حاضر چند خط با بیش از دهها ایستگاه در حال احداث است. عل یرغم عدم تکمیل و بهر هبرداری از تمام خطوط مترو شهری تهران، این وسیله به عنوان حم ل ونقلی کارامد در میان سایر وسایل حمل ونقل عمومی، مورد استفاده قرار میگیرد و رضایت اغلب استفادهک نندگان خود را فراهم آورده است. الگوی توسعه مبتنی بر حمل ونقل همگانی یکی از الگوهای توسعه شهری است که بر محوریت حم ل ونقلعمومی استوار است و شامل بسیاری از ویژگ یهای ن وشهرسازی و رشد هوشمندانه است. این رویکرد ضمن دربرداشتن اصول توسعه شهری مطلوب از دید شهرسازی، به لحاظ زیستمحیطی، تحقق رو کیردعدالت اجتماعی، نیل به توسعه پایدار و اصول حم ل ونقل پایدار بسیار مطلوب و مناسب است. این الگو، توسعه مناسب کاربری زمین حول محور حمل ونقل را مورد توجه قرار میدهد. توسعه مبتنی بر حمل ونقلهمگانی از ابعاد مختلف دارای مزایای متعدد است. از جمله تحقق توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی میتواند، ضمن ایجاد محلات با دسترسی مناسب، اختلاط مناسب کاربری و تراکم بالا، یکفیت زندگی درمحلات را بهبود بخشد. امروزه این رو کیرد در بسیاری از شهرها در سراسر جهان مورد استفاده قرار میگیرد. توسعه مبتنی برحمل و نقل همگانی با محوریت مترو نمونه ای مناسب از این توسعه است. عل یرغم وجود پتانسی لهای این توسع ه و امکان بهر همندی از مزایای آن مانند انسا ن محور بودن، توجه به مسیرهای پیاده و کاربر یهای مختلط و ...، شهر تهران نتوانسته است از مسیرهای ترانزیتی حمل و نقل عمومی برای نیل به چنین رویکردی در توسعه استفاده کند. بدین ترتیب وجود مترو در محلات شهری تهران نه تنها نتوانسته درایجاد محلات جذاب، انسا نمحور و مبتنی بر رویکرد توسعه پایدار عمل نماید، بلکه مشکلات ترافیکی و اجتماعی فراوانی را نیز بر محلات تحمیل نموده است.این مقاله بر آن است تعریف مناسبی از توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی و ویژگ یها و تأثیرات آن را ارائه دهد و در ادامه پتانسی لهای بهر همندی از این نوع توسعه در شهر تهران را مورد بررسی قرار دهد. از آنجا که احداث خطوط مترو در راستای تحقق این الگو بوده است، سیستم مترو به عنوان توسعه نقط های بر محدود ههای بلافصل آنها تأثیرگذار بوده است که این تأثیرات میتواند منفی و مثبت باشد

Keywords:

توسعه مبتنی برحمل ونقل همگانی , مجتمعهای ایستگاهی , شهر انسان محور , محله