منظر ایرانی : رابطه دوگانه

Publish Year: 1395
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 451

متن کامل این Paper منتشر نشده است و فقط به صورت چکیده یا چکیده مبسوط در پایگاه موجود می باشد.
توضیح: معمولا کلیه مقالاتی که کمتر از ۵ صفحه باشند در پایگاه سیویلیکا اصل Paper (فول تکست) محسوب نمی شوند و فقط کاربران عضو بدون کسر اعتبار می توانند فایل آنها را دریافت نمایند.

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_MANZAR-8-37_001

تاریخ نمایه سازی: 18 خرداد 1398

Abstract:

روستاهای‭ ‬ایران‭ ‬مرز‭ ‬روشنی‭ ‬با‭ ‬طبیعت‭ ‬ندارند‭. ‬برای‭ ‬آن ها‭ ‬ساخت وساز‭ ‬برای‭ ‬سکونت،‭ ‬همسان‭ ‬با‭ ‬طبیعت‭ ‬شکل‭ ‬می گیرد‭. ‬در‭ ‬نظر‭ ‬ایرانی‭ ‬طبیعت،‭ ‬موجودی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬زندگی‭ ‬و‭ ‬جریان‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬دارد‭ ‬و‭ ‬برای‭ ‬همسایگی‭ ‬با‭ ‬او،‭ ‬باید‭ ‬سازگاری‭ ‬نشان‭ ‬داد‭. ‬مهار‭ ‬طبیعت‭ ‬یا‭ ‬جدایی گزینی‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬خوش عاقبت‭ ‬نیست‭. ‬همسازی‭ ‬با‭ ‬طبیعت‭ ‬در‭ ‬طول‭ ‬تاریخ‭ ‬تدریجا‭ ‬زیبایی شناسی‭ ‬خاصی‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬روستای‭ ‬ایرانی‭ ‬پدید‭ ‬آورده‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬طبیعت‭ ‬بکر‭ ‬در‭ ‬آن‭ ‬جایگاه‭ ‬پراهمیتی‭ ‬دارد‭. ‬صحنه هایی‭ ‬نیز‭ ‬که‭ ‬طبیعت‭ ‬در‭ ‬جریان‭ ‬حیات‭ ‬خود‭ ‬می آفریند،‭ ‬زیباست؛‭ ‬چه،‭ ‬در‭ ‬نظر‭ ‬ایرانی‭ ‬صحنه های‭ ‬طبیعی،‭ ‬تصادفی‭ ‬پدید‭ ‬نیامده اند‭ ‬بلکه‭ ‬محصول‭ ‬فعالیت‭ ‬نظاماتی‭ ‬در‭ ‬دل‭ ‬طبیعت‭ ‬هستند‭ ‬که‭ ‬بسیاری‭ ‬از‭ ‬آن ها‭ ‬برای‭ ‬ما‭ ‬روشن‭ ‬نیست‭. ‬اما‭ ‬همچون‭ ‬هندسه‭ ‬فرکتال،‭ ‬در‭ ‬پس‭ ‬ظاهر‭ ‬متنوع‭ ‬خود،‭ ‬از‭ ‬نظمی‭ ‬قابل دسترسی‭ ‬برخوردارند‭. ‬ ازاین روست‭ ‬درختی‭ ‬که‭ ‬تنهایی‭ ‬توانسته‭ ‬با‭ ‬صخره های‭ ‬کوهستان‭ ‬تعامل‭ ‬حیاتی‭ ‬داشته‭ ‬باشد،‭ ‬به عنوان‭ ‬بخشی‭ ‬از‮ ‬‭ ‬موجود‮ ‬‭ ‬طبیعت‭ ‬به‭ ‬رسمیت‭ ‬شناخته‭ ‬می شود‭ ‬و‭ ‬باقی‭ ‬می ماند‭. ‬چنین‭ ‬تک درخت هایی‭ ‬در‭ ‬منظر‭ ‬ایران‭ ‬به وفور‭ ‬دیده‭ ‬می شود؛‭ ‬و‭ ‬چه بسا‭ ‬پدید‭ ‬آمدن‭ ‬سه گانه‭ ‬منظر‭ ‬ایرانی،‭ ‬که‭ ‬منظری‭ ‬تاریخی‭ ‬و‭ ‬مصنوع‭ ‬است،‭ ‬ناشی‭ ‬از‭ ‬قدرت‭ ‬و‭ ‬اصالت‭ ‬چنین‭ ‬رویکردی‭ ‬در‭ ‬تاریخ‭ ‬فرهنگ‭ ‬ایران‭ ‬بوده‭ ‬باشد‭. ‬ خانه هایی‭ ‬میان‭ ‬صخره ها،‭ ‬تقلید‭ ‬از‭ ‬حیات‭ ‬درخت‭ ‬در‭ ‬لابه لای‭ ‬آن هاست‭. ‬همان طور‭ ‬که‭ ‬درخت‭ ‬پیرامون‭ ‬خود‭ ‬به‭ ‬سازگاری‭ ‬رسیده،‭ ‬خانه ها‭ ‬هم‭ ‬در‭ ‬اندازه‭ ‬و‭ ‬شکلی‭ ‬محدود،‭ ‬همسازی‭ ‬با‭ ‬محیط‭ ‬را‭ ‬تقلید‭ ‬کرده اند‭ ‬و‭ ‬هر‭ ‬سه‭ ‬باهم‭ ‬زندگی‭ ‬به‭ ‬تعادل‭ ‬رسیده ای‭ ‬را‭ ‬ادامه‭ ‬می دهند‭. ‬ در‭ ‬سوی‭ ‬دیگر،‭ ‬شهرهای‭ ‬ایرانی،‭ ‬اغلب‭ ‬لبه ای‭ ‬قاطع‭ ‬و‭ ‬متضاد‭ ‬با‭ ‬طبیعت‭ ‬دارند‭. ‬در‭ ‬بیشتر‭ ‬نمونه ها،‭ ‬حصاری‭ ‬قوی‭ ‬مرز‭ ‬میان‭ ‬شهر‭ ‬و‭ ‬طبیعت‭ ‬را‭ ‬تعریف‭ ‬می کند‭. ‬این‭ ‬لبه‭ ‬آن قدر‭ ‬قوی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬برای‭ ‬تردد‭ ‬میان‭ ‬شهر‭ ‬و‭ ‬طبیعت،‭ ‬دروازه ای‭ ‬به مثابه‭ ‬فضای‭ ‬واسط‭ ‬ساخته‭ ‬می شود‭ ‬و‭ ‬‮ ‬رفتار‮ ‬‭ ‬ارتباط‭ ‬میان‭ ‬این‭ ‬دو‭ ‬چنان‭ ‬پراهمیت‭ ‬می گردد‭ ‬که‭ ‬دروازه ها‭ ‬نمادهای‭ ‬شهر‭ ‬می شوند‭ ‬و‭ ‬تعیین کننده‭ ‬ساختار‭ ‬و‭ ‬ستون‭ ‬فقرات‭ ‬شهر‭.‬ جدایی گزینی‭ ‬شهر‭ ‬و‭ ‬پیرامون‭ ‬در‭ ‬مقابل‭ ‬همسازی‭ ‬روستا‭ ‬با‭ ‬محیط،‭ ‬دو‭ ‬رویکرد‭ ‬متضاد‭ ‬به حساب‭ ‬می آید‭. ‬چرایی‭ ‬آن‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬سرشت‭ ‬و‭ ‬سرنوشت‭ ‬شهر‭ ‬باید‭ ‬جستجو‭ ‬کرد‭. ‬از‭ ‬دیرباز،‭ ‬حصار،‭ ‬لبه ای‭ ‬معنا‭ ‬بخش‭ ‬به‭ ‬ساکنان‭ ‬درون‭ ‬آن ها‭ ‬بوده‭ ‬که‭ ‬قلعه‭ ‬امن‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬وجود‭ ‬آورده‭ ‬است‭. ‬شهرها،‭ ‬پس ازآن‭ ‬و‭ ‬با‭ ‬تبعیت‭ ‬از‭ ‬همان‭ ‬روش‭ ‬برای‭ ‬حفظ‭ ‬خود‭ ‬و‭ ‬دارایی‭ ‬ساکنان،‭ ‬هم آغوش‭ ‬با‭ ‬طبیعت‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬قیمت‭ ‬امنیت‭ ‬رها‭ ‬کردند‭. ‬درعین حال،‭ ‬شهروند‭ ‬ایرانی،‭ ‬در‭ ‬شهرهای‭ ‬پیش‭ ‬از‭ ‬اسلام‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬پناه‭ ‬دیوارها‭ ‬انسانی‭ ‬ممتاز‭ ‬بود‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬جایگاه‭ ‬اجتماعی‭ ‬بالاتری‭ ‬از‭ ‬ساکنان‭ ‬پیرامون،‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬دل‭ ‬طبیعت‭ ‬جای‭ ‬داشتند،‭ ‬می ایستاد‭.  صرف نظر‭ ‬از‭ ‬سده های‭ ‬نخستین‭ ‬دوره‭ ‬اسلامی‭ ‬که‭ ‬حصار‭ ‬شهرها‭ ‬با‭ ‬شعار‭ ‬برابری‭ ‬اجتماعی‭ ‬اهالی‭ ‬درون‭ ‬و‭ ‬بیرون‭ ‬شهر‭ ‬فروریخت،‭ ‬سنت‭ ‬دیرین‭ ‬ممتاز‭ ‬گرداندن‭ ‬مکان‭ ‬زیست‭ ‬شهروندان،‭ ‬این‭ ‬بار‭ ‬به‭ ‬بهانه‭ ‬یا‭ ‬دلیل‭ ‬امنیت‭ ‬ایجاد‭ ‬شد‭. ‬نتیجه‭ ‬قهری‭ ‬این‭ ‬باززنده سازی،‭ ‬جدایی گزینی‭ ‬شهر‭ ‬از‭ ‬طبیعت‭ ‬بود‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬دوره‭ ‬مدرن،‭ ‬با‭ ‬صورتی‭ ‬آذین شده‭ ‬ادامه‭ ‬یافت‭. ‬کمربندهای‭ ‬سبز‭ ‬شهرهای‭ ‬امروزی،‭ ‬اگرچه‭ ‬در‭ ‬نگاه‭ ‬خرد‭ ‬و‭ ‬جزءنگر،‭ ‬فضاهای‭ ‬مطلوبی‭ ‬برای‭ ‬محیط زیست‭ ‬یا‭ ‬خدمات‭ ‬شهر‭ ‬پدید‭ ‬می آورند‭ ‬اما‭ ‬از‭ ‬منظر‭ ‬کل نگر،‭ ‬همچنان‭ ‬بر‭ ‬دوگانگی‭ ‬شهر‭ ‬و‭ ‬پیرامون‭ ‬اصرار‭ ‬می ورزند‭ ‬و‭ ‬رابطه ای‭ ‬قهرآمیز‭ ‬با‭ ‬طبیعت‭ ‬محیط‭ ‬خود‭ ‬برقرار‭ ‬کرده اند‭. ‬رابطه ای‭ ‬که‭ ‬تاکید‭ ‬ویژه‭ ‬و‭ ‬پررنگی‭ ‬بر‭ ‬حفظ‭ ‬فاصله‭ ‬و‭ ‬حتی‭ ‬تبدیل‭ ‬آن‭ ‬به‭ ‬یک‭ ‬موجود‭ ‬مستقل‭ ‬که‭ ‬حائل‭ ‬شهر‭ ‬و‭ ‬طبیعت‭ ‬باشد‭ ‬دارند‭. ‬

Authors

سید امیر منصوری

استادیار دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • سید امیر منصوری، استادیار معماری منظر، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه ...
  • نمایش کامل مراجع