مطالعه تطبیقی گسترش اسلام در سیستان و طبرستان؛ تفاوت ها و شباهت ها

پژوهش های فراوانی درباره چگونگی تغییر دین در ایران سده های نخستین اسلامی انجام شده است، کم توجهی به بهره گیری از رویکردهای تطبیقی درمطالعاتی از این دست، سبب شده تا جنبه های گوناگونی از این فرآیند نادیده گرفته شود. در این پژوهش دوناحیه طبرسان و سیستان را که از دیرباز به دین مداری معروف بوده اند را محور مطالعه قرار داده ایم. تا با استفاده از روش تطبیقی خرد متوازن به مساله پژوهش که دست یافتن به ساختار کلان حاکم بر موضوع است راهی بیابیم. نخست ضروری است که یادآوری شود روند تغییرات تدریجی بوده و به رغم مکانی این دو منطقه می توان شباهت هایی برای گسترش اسلام در سیستان و طبرستان یافت. اما این شباهت ها تفاوت های درون خود دارند چون تلاش برای تثبیت قدرت سیاسی، تاثیر توان سیاسی نیروهای بومی، تفاوت در نوع مبلغان مسلمان در هر منطقه، تفاوت در کم و کیفی مهاجرت ها که نادیده گرفتن آنها فهم ما را از فرآیند چند سده تغییر دین مخدوش می کند.

Keywords:

تغییردین , اسلام در ایران , گسترش اسلام در سیستان و طبرستان , مطالعات تطبیقی