محبوبه ناصری - استادیار گروه تولیدات گیاهی دانشگاه تربت حیدریه
عباس عباسیان - دکتری زراعت و رئیس مرکز جهاد کشاورزی کدکن شهرستان تربت حیدریه

تغییر اقلیم به همراه تهاجم گیاهی دو مساله مهم در شکلگیری آشفتگی های اکوسیستم و تهدیدی برای تنوع زیستی در قرن بیست و یکم میباشند. زعفران یکی از گیاهان استراتژیک کشور بوده که با تغییر اقلیم دستخوش تغییرات زیادی خواهد شد. نتایج مطالعات محققان نشان داده است تغییر اقلیم باعث تعویق زمان ظهور گل و افزایش نیاز آبی زعفران و گسترش آن در مناطقی که روبه خشکی هستند (مانند خراسان شمالی) خواهد شد و به تبع آن بازدهی عملکرد آن کاهش خواهد یافت. بر اساس گزارش محققان در صورت عدم کنترل علف های هرز در مزرعه زعفران عملکرد بسته به تعداد و نوع علف هرز از 15 تا 80 درصد کاهش خواهد داشت. بررسی های این تحقیق نشان داد پدیده تغییر اقلیم، پیآمدهای قابل توجهی را بر زیست شناسی، رقابت، پراکنش و روش های کنترل علف های هرز به همراه خواهد داشت. افزایش دما منجر به تاخیر در گلدهی و افزایش طول دوره نمو زعفران شده و به تبع آن طول دوره حضور علف های هرز در مزرعه زعفران افزایش یافته و باعث کاهش عملکرد آن خواهد شد. با افزایش دی اکسیدکربن رقابت بین زعفران و علف های هرز چهار کربنه تغییر پیدا کرده و به نفع علف های هرز چهار کربنه مانند پنجه مرغی خواهد شد. با تغییر اقلیم الگوی پراکنش علف های هرز در مزارع زعفران تغییر پیدا کرده و علفهای هرز مهاجم مانند گلگندم (Centaurea cyanus) و علف پشمکی ( Bromus (tectorum در برخی از نقاط افزایش خواهد یافت. در نهایت تغییرات اقلیم منجر به کاهش کارایی روش کنترل علفهای-هرز مانند استفاده از علفکش گلیفوست و روش کنترل فیزیکی و مکانیکی خواهد شد که این امر باعث کاهش عملکرد زعفران خواهد شد.

گیاهان مهاجم، گرمایش جهانی، رقابت علف های هرز، پراکنش علف های هرز