بهزاد علیزاده - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
محمد زمانیان - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
فرید گل زردی - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
مهدی دودانگه - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
فرزانه بختیاری - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

به منظور بررسی اثر رژیم های مختلف آبیاری روی برخی خصوصیات مرفولوژیکی ده رقم شبدر ایرانی و برسیم، آزمایشی به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی 400 هکتاری موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در سال 1394 اجرا شد. در این مطالعه تنش خشکی به عنوان عامل اصلی در سه سطح (بدون تنش، تنش متوسط و تنش شدید) و ژنوتیپ های مختلف شبدر به عنوان عامل فرعی در ده سطح (ژنوتیپ های شبدر برسیم شامل: کرج، الیت، اکیناتون، وین والکس؛ژنوتیپ های شبدر ایرانی شامل: لاین 13، الشتر، اقلید، هراتی و زابل) ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر تنش خشکی و اثر ژنوتیپ بر ارتفاع بوته در چین اول و ارتفاع بوته در چین دوم در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود. اثر متقابل تنش خشکی ژنوتیپ بر ارتفاع بوته در چین اول در سطح احتمال پنج درصد و بر ارتفاع بوته در چین دوم در سطح احتمال یک درصد معنیدار شد. اثر تنش خشکی بر محتوی کلروفیل در چین اول در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود؛ ولی اثر ژنوتیپ و اثر متقابل تنش خشکی × ژنوتیپ بر این صفت معنیدار نشد. همچنین اثر تنش خشکی، اثر ژنوتیپ و اثر متقابل تنش خشکی ژنوتیپ بر محتوی کلروفیل در چین دوم معنیدار نبود. نتایج مقایسه میانگین اثر تنش خشکی نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته در چین اول و دوم (به ترتیب 58/75 و 45/58 سانتیمتر) در تیمار تنش متوسط حاصل شد، در حالی که بالاترین عدد اسپد (محتوی کلروفیل) در چین اول (51/12) در تیمار تنش شدید مشاهده گردید. نتایج مقایسه میانگین اثر متقابل تنش خشکی × ژنوتیپ نشان داد حداکثر ارتفاع بوته در چین اول و دوم (به ترتیب 69/50 و 64/33 سانتیمتر) توسط رقم اکیناتون و تحت تنش خشکی متوسط به دست آمد. با توجه به نتایج این مطالعه صفت ارتفاع بوته در مقایسه با صفت محتوی کلروفیل، واکنش شدیدتری نسبت به تنش خشکی نشان داد. همچنین میزان ارتفاع بوته در ژنوتیپ های شبدر برسیم بیشتر از شبدر ایرانی بود که این عامل میتواند در عملکرد علوفه آنها موثر باشد.

رژیم های آبیاری، مقاومت به خشکی، کم آبیاری، چین اول و دوم، کلروفیلمتر، علوفه