سیدعلی دریجانی - استادیار گروه مهندسی اقتصاد و مدیریت تولید کشاورزی، دانشگاه پیام نور

زمین، مهمترین نهاده تولید کشاورزی محسوب میشود. مهمترین مسئله درخصوص عرضه ی زمین های زراعی، آن است که مصرف کنندگان چگونه عناصر مختلف یک قطعه زمین از جمله درجه حاصلخیزی خاک جهت بهره برداری کشاورزی را ارزشگذاری ذهنی مینمایند. بدین منظور، عوامل موثر بر بهای مبادلاتی زمین های کشاورزی حومه ی گرگان، از طریق طراحی و تکمیل پرسشنامه مورد ارزیابی قرار گرفت. الگوی مورد استفاده در این پژوهش، هدانیک قیمت است که به صورت نیمه لگایتمی انتخاب و برازش شد. یافته ها نشان داد، درجه حاصلخیزی خاک، امکان تغییر کاربری، وجود تجهیزات برق و پرورش دام و طیور، دارا بودن سند، و وجود حصار، ارتباط معنادار و مستقیمی با بهای مبادلاتی زمین های کشاورزی دارند؛ در حالی که، متغیرهای مساحت زمین، فاصله زمین از جادهی اصلی و بازار مصرف، و نیز درصد شیب، با قیمت مبادلاتی رابطهی معکوسی دارد. آمارههای ضریب تعیین و F، بهترتیب 0/64 و 19/85 میباشند. در نتیجه، برازش کل6ی رگرسیون معنادار بوده، و در الگوی حاضر، 64 درصد تغییرات متغیر وابسته (بهای معاملاتی هر هکتار زمین کشاورزی)، توسط متغیرهای توضیحی موجود در مدل، توضیح داده میشود. بر اساس کشش قیمت معاملاتی زمین کشاورزی نسبت به درجه حاصلخیزی خاک، در صورتی که یک درصد به درجه حاصلخیزی زمین افزوده شود، قیمت مبادلاتی هر هکتار زمین کشاورزی 0/54 درصد افزایش مییابد. در پایان، با توجه به یافته ها، بهسازی جاده های ارتباطی میان مزارع تا جاده اصلی، آموزش عملیات بهزراعی و خاکورزی به کشاورزان، و اعمال محدودیتهای بیشتر در تغییر کاربری اراضی کشاورزی حومه شهر در راستای بهبود و ساماندهی نظام ارزشگذاری زمین های کشاورزی به برنامهریزان و سیاستگذاران این عرصه پیشنهاد شد.

زمین کشاورزی، حاصل خیزی، قیمت زمین، هدانیک