زهرا مرادی - کارشناس امور مالی اداره رفاه شهرداری شیراز

فضای سبز شهری و محیط زیست یکی از منابع تامین کننده نیازهای روحی بشر و یکی از فاکتورهای مهم و کلیدی در پایداری حیات طبیعی در شهرنشینی امروزی می باشد. فضای سبز در کاهش گردوغبار هوا، جلوگیری از فرسایش خاک و کاهش تبخیر از سطح خاک و در تولیداکسیژن موثر می باشد. از طرفی، افزایش جمعیت و به دنبال آن افزایش تقاضای آب به همراه کاهش منابع آبی یکی ازمشکلاتی بوده که گسترش فضای سبز را با دشواری رو به رو کرده است مسلما برای تعیین گونه هایگیاهی برای کشت در فضای سبز هر منطقه متناسب با تمام شرایط میکروکلیمائی آن منطقه و با توجه به مقاومت گیاهان نسبت به عوامل نامساعد تصمیم گیری می شود. از سوی دیگر در ایران بالای 85 درصد آب استحصال شده سالانه کشور در بخش کشاورزی مصرف می شود که دارای بهره وری کمتر از 30 درصدمی باشد تعیین نیاز آبی گیاهان قابل کشت در ایجاد فضای سبز، اولین و اساسی ترین گام در برنامه ریزی آبیاری و استفاده بهینه از منابع آب این مناطق است. عمده فضاهای سبز شهری در مناطق خشک ونیمه خشک قرار دراند و که در همه این شهرها کمبود آب بحران امروزی و تهدید جدی می باشد. بعضا محصولات و امکانات مبتنی بر کاشت و نگهداشت گیاهان نظیر محصولات آبی یا پارک ها و تفرجگاه های مختلف نیز بنا به درجه حساسیت خود از کمبود دسترسی به آب آسیب می بینند. بنابراین در طراحی فضای سبز این محدودیت باید به طوری جدی مدنظر قرار گیرد و برای کاهش مصرف آب و افزایش بهره وری برنامه ریزی لازم انجام شد. از این رو با توجه به اقلیم خشک ونیمه خشک کشور و محدودیت های تامین منابع آب، لازم است راهبردهای مدیریت فضای سبز شهری به گونه ای تغییر کند که سازگار با اهداف دراز مدت طراحی های فضای سبز باشد. راه های گوناگونی برای مواجهه با این شرایط وجوددارد که مهم ترین آنها استفاده از گیاهان مقاوم به کم آبی و خشکی ومناسب با اقلیم منطقه می باشد. با توجه به این که ایران از نظر تنوع گیاهی بسیار بالا بوده از این رو در انتخاب گونه جهت درختکاری و فضای سبز در مناطق مختلف اکولوژیکی هیچ مشکلی وجود نخواهد داشت ضمن این که می توان از گونه های خارجی که درآزمایشات سازگاری موفق بوده اند نیز استفاده نمود. اخیرا توجه زیادی به استفاده و مدیریت آب و بهبود پایداری نگهداری گیاهان زینتی در محیط های نیمه خشک شده است. کمبود آب منجر به کاربرد تکنیک هایی برای ایجاد فضاهای سبز شده که قادر به صرفه جویی در مصرف اب هستند و به نفع استفاده از گونه های ی که تحمل تنش آبی را دارند. صرفه جویی در مصرف آب با استفاده از راهکارهای مختلفی از جمله انتخاب مناسب گونه های گیاهان زینتی که مقاومت بالایی در برابر تنش خشکی داشته، بدون کاهش ارزش تزئینی یا کاهش اثرات تنش خشکی با روش های نوین کشت، می تواند به حداکثر برسد.

طراحی، مقاومت به خشکی، گیاهان زینتی