عبدالرسول شفیعی دستجردی - کارشناس پژوهش بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان ایران

در آزمایش های تونل باد، تاثیر کنترل فرسایش بادی به وسیله شرایط سطح خاک و محصول و پوشش علف هرز به خوبی مطالعه شده است. هدف این مطالعه ارزیابی اثرات ترکیبی این متغیرها در شرایط میدانی است. شرایط سطح خاک، پوشش محصول و علف هرز، بقایای گیاهی وخاکدانه های فرسایش ناپذیر NEA در شرایط میدانی در شروع آیش و دوره رشد گیاه آفتابگردان و ذرات اندازه گیری گردید.هر دو محصول در خاک از نوع لوم شنی و از رده انتیک هاپلوستول تحت سیستم های خاک ورزی مرسوم CT، خاک ورزی سطحی VT و بدون خاک ورزی NT کشت شدند. فرسایش بادی توسط معادله فرسایش بادی اصلاح شده به صورت صفحه گسترده تخمین زده شد و پوشش خاک هر 15 روز اندازه گیری گردید. نتایج نشانگر آن بود که فرسایش بادی در سیستم بدون خاک ورزی اکثرا قابل اغماض بوده و تنها در یک سال با شرایط فرسایندگی اقلیمی زیاد از سطح مجاز بین 300 تا 140 کیلوگرم در هکتار در سال توسط ورهجن وهمکاران 2009 براورد شد بیشتر شد فرسایش بادی در بیشتر موارد در سیستم خاک ورزی مرسوم CT و خاک ورزی سطحی VT از سطوح مجاز بیشتر بود و به مقادیر 17400 کیلوگرم در هکتار رسید. فرسایش بادی بعد کشت هر دو محصول 2 تا 10 برابر بیشتر از زمان ایش بود. در طول دوره آیش، خاک اکثرا با بقایای گیاهی و علف هرز در سیستم بدون خاک ورزی، به طور کامل پوشیده بود. مقادیر زیاد فرسایش باد 30 روز بعد از کاشت در تمام سیستم های خاک ورزی به علت تخریب خاکدانه های درشت و دفن شدن بقایای گیاهی در طی عملیات کشت و بارندگی ایجاد شد. تفاوت های موجود در حفاظت خاک بعد از کشت، توسط باقی مانده محصولات قبلی وعلف های هرز رو به رشد به دست آمد. رشد علف های هرز 2 تا 4 هفته بعد از کشت محصول منجر به کاهش فرسایش بادی بدون تاثیر بر بازده محصولات شد. مدیریت دقیق علف های هرز در مناطق نیمه خشک می تواند به میزان قابل توجهی در کنترل فرسایش بادی نقش داشته باشد. مطالعات میدانی بیشتری جهت توسعه راهکارهای مدیریتی برای کاهش فرسایش بادی مورد نیاز است.

فرسایش بادی، پوشش محصول، پوشش باقیمانده گیاهی، پوشش علف هرز، خاکدانه های فرسایش ناپذیر