علیرضا سپاسخواه

در اکثر مناطق جهان به ویژه در ایران عامل محدود کننده تولیدات زراعی کمبود آب است . با توجه به روند افزایش جمعیت در ایران یکی از مهم ترین مسائل برنامه ریزی کلان برای خود اتکائی به ویژه تامین غذا، عامل آب می باشد. بنابراین بررسی رژین های مختلف آبیاری در تولیدات زراعی حائز اهمیت است. کم آبیاری به روش آبیاری جویچه ای یک درمیان یکی از روشهای مدیریت تقاضای آب در مزرعه میباشد. برای گیاهانی نظیر چغندرقند (تولید ریشه و یا برگ) در شرایط آب زیر زمینی بالا، آبیاری جویچه ای یک در میان منجر به راندمان مصرف آب آبیاری بالاتری شده ولی در بعضی شرایط (خصوصا پایین بودن آب زیر زمینی) ممکنست که با وجود تقلیل مقدار آب آبیاری محصول ریشه نیز کاهش قابل ملاحظه ای پیداکند. برای اینکه مقدار کاهش محصول ریشه در اثر آبیاری جویچه ای یک درمیان به حد ناچیزی برسد می توان دور آبیاری را کوتاهتر در نظر گرفت. مقدار محصول ریشه چغندرقند در آبیاری جویچه ای یک در میان با دور 6 روزه با آنچه که از آبیاری جویچه ای معمولی با دور 10 روزه بدست آمده برابری دارد، ضمن اینکه مقدار آب آبیاری به طور میانگین 23 درصد کاهش یافته است. بنابراین بنظر می رسد که آبیاری جویچه ای معمولی به دور 10 روزه با مقدار آب آبیاری بیشتر تولید نماید. لذا در شرایط کم آبی می توان توصیه نمود که آبیاری جویچه ای یک در میان متغیر با دور 6 روزه انجام شود تا از منابع آبی موجود استفاده بهتری عاید گردد. در مورد گیاهانی نظیر ذرت و لوبیا (تولید مثل جنسی) آبیاری جویچه ای یک درمیان در طول دوره رشد سبب کاهش قابل ملاحظه ای در محصول دانه آنها می شود. علت اصلی کاهش محصول دانه نیز کمی آب آبیاری در مرحله رشد جنسی می باشد. بنابراین آبیاری تکمیلی جویچه ای معمولی در دوره غلاف دهی و یا دانه بستن لوبیا بیشترین محصول دانه را با کمترین مقدار آب آبیاری در مقایسه با آبیاری جویچه ای معمولی تولید می کند که نتیجتا دارای راندمان مصرف آب بالایی نیز می باشد. در مورد ذرت و محصولات زراعی دیگر نیز بایستی چنین پژوهشهایی انجام گیرد تا تناسب آبیاری جویچه ای یک در میان برای هر کدام ا زآنها مشخص گردد و باین ترتیب راندمان مصرف آب آبیاری بالا رفته و تولید محصول بازاء واحد آب آبیاری افزایش یابد که این روش خود یکی از طرق به زراعی و مدیریت صحیح آبیاری در مزارع است. بدین وسیله آب آبیاری صرفه جوئی شده برای کشت اراضی بیشتر بکار خواهد رفت . در این غیر این صورت تولید غذا و محصولات کشاورزی لازم جهت جمعیت کشور در سالهای آینده بامنابع آبی موجود دور از دسترس خواهد بود.