رضا بروزیی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی واحد سنندج دانشگاه آزاد اسلامی سنندج ایران
محمدهادی مرادی - مدرس دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه

در بررسی افکارواندیشه های شاعرانی که درباره ی شعر، شاعر، سخن و سخنوری و جایگاه و منزلت سخن و سخنور، شعر سروده اند میتوان ضمن آشنایی با دیدگاه آنان در زمینه های یادشده، بسیاری از مبانی واصول نقد ادبی رایج در دوران زندگی آنها را نیز پیدا کرد و علی رغم نظر گروهی از ادبای ایرانی که نقد ادبی را دانش یا فنی وارد شده از دنیای ادبی غرب می دانند ثابت کرد که پیشنه ی ادبی ایران، یکسره خالی از مسائل و موضوعات انتقادی نبوده و هرچند در راستای ساخت و پرداخت کتب خاص و مشتمل بر نقد و نظریه های ادبی، اقدامی اساسی انجام نشده است اما بسیاری از اصو زیربنایی و مستدل نقد ادبی را می توان در لابلای اشعار شاعران و سخن سخنورانی که درآنها به نحوی از انحاء در باب ماهیت شعر و سخن و چگونگی شاعری و سخنوری، اظهار نظر کرده باشند ملاحظه کرد. یکی از اهداف اصولی این تحقیق که به روش کتابخانه ای و با ابزار فیش برداری انجام شده، اثبات این موضوع در آثار نظامی گنجوی است که پس از معرفی عقاید وی در خصوص: توصیف سخن و مفهوم شعر و شاعری و معنا، ماهیت و اغراض وعوامل رشد وافول شعر و جایگاه واقعی و راستین شاعر و سخنور مجموعه ای از نظرات مربوط به انواع مختلف نقد ادبی، همچون: نقد فنی و لغوی و حتی نشانه ای از نقد روانشناسی نیز در آثار وی که به اشکال مختلفی بیان شده است ذکر خواهد شد.

سخن، شعر، نظامی، شاعر، نقد ادبی