هانیه حاجی تبار - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی

بررسی متن بر اساس رویکردهای متفاوت روانشناسی یکی از رویکردهای معاصر تحلیل متون است. فرافکنی یکی از مکانیسم های دفاعی است که فرد در موقع رویارویی با حوادث ناخوشایند و ناگوار زندگی آن را به کار می بندد. در واقع فرد به دنبال یک عامل بیرونی برای توجیه ناکامی های خود می گردد. در همین راستا او رنجش حاصل از حوادثناخواسته و تلخ خود را به اطرافیانش منسوب می کند. ممکن است فرد حتی این نسبت دادن را به پدیده های اطراف خود نیز تعمیم دهد. قصاید خاقانی از جمله قصاید مهم ادبیات فارسی است که از جنبه های گوناگون روانشناسی قابل بررسی است. در قصیده مورد نظر، خاقانی ناکامی های خود را با منسوب کردن آن ها به بخت و اقبال و شکوه و گلایه ازروزگار و چرخ توجیه می کند. ما در این پژوهش با به کار بستن روش توصیفی_تحلیلی که مبنای نگارش این پژوهش است به واکاوی مولفه های فرافکنی در قصیده قلم بخت من شکسته سر است... از خاقانی پرداخته ایم و جلوه های مولفه فرافکنی مانند روزگار نامساعد، شکوه از چرخ وفلک، قضا وقدر و بخت واقبال راکه در این قصیده به طور گستردهتوسط شاعر انعکاس یافته است را تحلیل و بررسی کرده ایم.

نقد شعر، روانشناسی، فرافکنی، قصیده، خاقانی.