فاطمه زارعی
حسین باباخانی

عقد ضمان یکی از عقود معین و کاربردی در حقوق است و در فقه اسلامی، بحث جداگانه ای را به خود اختصاص داده است. هدف از نگارش این مقاله، بررسی ماهیت و آثار عقد ضمان در قاعده احسان در حقوق است. در حقوق ایران اثر ضمنا نقل ذمه به ذمه دانسته شده است. قوانین مبتنی بر اخلاق و یا مذهب، قوام و دوام بیشتری نزد عموم دارند؛ لذا باید کوشش کرد تا قواعد حقوق و قانون را با این دو جلا بخشید. یکی از اعمالی که آشکارا بقاء انسان و در نتیجه اجتماع را به همراه دارد، احسان و نیکوکاری به هنگام ضرورت است که باید با رعایت احتیاط و پرهیز از تعدی و تفریط باشد تا باعث استمرار ارزش های انسان گردد. در این نگارش با روش کتابخانه ای و استنادی احکام مربوط به ضمنا در قاعده احسان از منابع حقوق اسلام استخراج و با احکام موجود در قانون مدنی و دیگر قوانین تطبیق گردید. در فقه و حقوق هرگاه کسی عمل خسارت باری انجام دهد در صورت ورود خسارت به دیگری طبق ادله ضمنا، ضامن می باشد و نیز اتلاف مال غیر اگرچه بدون تعدی و تفریط باشد موجب ضمان و مسئولیت است ولی هرگاه با انگیزه خدمت به دیگران خسارت وارد شود، اگرچه شرایط ضمنا فراهم شده باشد اقدامش مسئولیت آور نیست.

ضمان، قاعده احسان، حقوق ایران، فقه