محمدجواد باقی زاده - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان
دانیال مقیسه - دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق خانواده دانشگاه آزاد اسلامی واحد مغان

طفل خارج از نکاح به کودکانی گفته می شود که بدون علقه ی زوجیت بین پدر و مادر اصلی در اثر عمل زنا و رابطه ی نامشروع متولد می شوند. مطابق دیدگاه حقوقی و شرعی نسب این گونه کودکان نامشروع است زیرا رابطه ی مابین پدر و مادر طبیعی آن ها نامشروع بوده است. قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران در ماده 1167 به پیروی از فقهای امامیه طفل متولد از زنا را ملحق به زانی نمی داند. مفهوم عدم الحاق در این ماده آن است که قانون گذار نسب طبیعی کودک را نادیده گرفته و آثار قانونی نسب را مانند ارث، حضانت، نفقه و ولایت قهری را شناسایی نمی کند و این آثار را بر روابط بین والدین و کودک مترتب نمی کند در نتیجه حقوق و تکالیفی که قانون برای اولاد طفل در نظر گرفته است فقط به کودکان مشروع اختصاص می یابد. از این رو هیئت عمومی دیوان عالی کشور د رای وحدت رویه ی خود به استناد نظر برخی فقهای معاصر در جهت حمایت از کودکان خارج از نکاح و مشخص نمودن وضعیت حقوقی این کودکان عدم الحاق زنازاده به زانی را به مورد ارث محدود کرد و کلیه ی تکالیف مربوط به پدر را بر عهده ی پدر طبیعی و عرفی قرار داده است. در حقوق فرانسه اگرچه کودکان خارج از نکاح نسب قانونی ندارند اما رابطه ی طبیعی و خونی آن ها با والدین انکارناپذیر است و قانون گذاری فرانسه از حدود نیم قرن پیش تاکنون سعی کرده تحولات لازم را به وجود آورد تا به تدریج اختلاف میان کودکان خارج از نکاح و کودکان قانونی کاسته شود از این رو قوه مقننه فرانسه در سال 2001 میلادی قانونی را تصویب کرد که فرزند نامشروع را از تمامی حقوق فرزند مشروع برخوردار می ساخت ولی از لحاظ وراثت برای فرزند ناشمروع همچنان محدودیت هایی دیده می شود.

حقوق ایران، تکالیف، کودک، نامشروع