مریم جاهد - پژوهشگر دکتری رشته معماری دانشگاه امام خمینی، قزوین
مهدی زندیه - دانشیار گروه معماری، رشته معماری منظر دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین

یکی از مسائل مشهود در سطح شهرها، عدم حضور افراد در فضاهای محلی برای تبادلات اجتماعی و بستری برای انتقال ظرفیت ها و تجربیات سرمایه های اجتماعی هر محله است. این فضاها می توانند بستری برای رشد اجتماعی و فرهنگی طبقات مختلف و طیف های سنی متنوع هر محله و یا واحد همسایگی باشد. این در حالی است که هم اکنون شهرها با مشکلاتی مانند کاهش فضاهای سبز و افزایش آلودگی ها مواجه هستند. از طرف دیگر افزایش طول مسیر دسترسی به غذا در شهرها، به افزایش قیمت غذا و افزایش آلودگی ها دامن زده است. در این میان کشاورزی شهری ضمن کاهش آلودگی ها و بهره برداری از پسماندها در چرخه تولید غذا به کاهش قیمت نهایی محصولات غذایی نیز می انجامد. بستر تولید محصولات کشاورزی در شهر از فضاهای عمومی مانند پارک ها تا فضاهای کوچک پشت پنجره آشپزخانه ها متغیر است. در نتیجه این فعالیت ها می تواند از جهات مختلفی بر تعاملات درون شهرها اثرگذار باشد و به عقیده صاحب نظران به ارتقاء مشارکت اجتماعی می پردازد. مشارکت اجتماعی به ارتقاء وحدت جمعی می افزاید، در این صورت فضا امن تر خواهد بود و امکان حضور فرد در فضا بیشتر خواهد شد. از طرف دیگر پساساختارهای زنده مانند روددره ها پتانسیل مناسبی برای بهبود شرایط زیستی شهرها مانند شرایط زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی است. یکی از این ساختارهای زنده، رود دره سرخه حصار در شرق تهران است. این روددره که از کوه های شرق تهران سرچشمه می گیرد؛ با بخش شرقی شهر تهران- در منطقه 14- پیوند تاریخی فرهنگی اجتماعی دارد. نهایتا با خوانش مشخصه های فرهنگی، اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی شهر به ارائه راهکارهای مرتبط جهت افزایش مشارکت اجتماعی در دسته های مدیریتی، آموزشی، ایمنی و اجتماعی در طرح های کشاورزی شهری در این منطقه می پردازد.

کشاورزی شهری، مشارکت اجتماعی، رود دره سرخه حصار، تهران