علی یار ابراهیمی - دانشجوی دکتری معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد پردیس
غزال صفدریان - دکترای معماری، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد پردیس

تجربه روزانه نشانگر این است که کنش های متفاوت، نیازمند محیط های متفاوتی هستند تابه گونه ای اقناع کننده در آن واقع شوند. ما معمولا واقع شدن را به صورت مفهومی کمی و عملکردی با ملزوماتی همچون گستردگی و بعد فضایی درک می کنیم، اما مکان ها، کلیت هایی کیفی از یک ماهیت پیچیده اند و نمی توانند به واسطه ی مفاهیمی تحلیلی و علمی شرح داده شوند. برای گریز از این تنگنا روشی به نام پدیدارشناسی وجود دارد که با مخالفت با تجریدها و ساختارهای ذهنی به خود چیزها بازگشت می کند. گفتمان پدیدارشناسی روشی قدرتمندی برای وصف، بحث و داوری معماری پدید آورده است، اما به این پرسش که چگونه می توان این مفاهیم را در فرآیند معماری به کاربرد پاسخ مناسبی داده نشده است. بر این اساس در این پژوهش با مطالعه فیلسوفان پدیدارشناسی ادموند هورسرل، موریس مرلوپونتی و مارتین هایدگر؛ محققین پدیدارشناسی حوزه اجتماعی تیتچن و هابسن و دو نظریه پرداز معماری یوهانی پالاسما و کریستن نوربرگ شولتز، امکان بکارگیری مفاهیم پدیدارشناسی در سلسله مراتب تصمیمات فرآیند معماری دانا پی دیورک مورد بررسی قرار گرفت. مطالعات نشان داد بکارگیری روش های پدیدارشناسی در سه مرحله مشاهده، پرسش و تفسیر مانند مشاهده مشارکتی، مصاحبه های غیرساخت یافته، داستان سرایی، تفکرات مکتوب، یادداشت های حین مشاهده، عکس ها، گزارش های ویدیویی، اشعار، نقاشی و موسیقی، می تواند به بازنگری در سلسله مراتب تصمیمات شامل عملیات، اهداف، ضروریات عملکردی و کانسیت ها منجر گردد و تغییراتی در زیرساخت های فرآیند معماری بوجود آورد که در آینده باعث ارتقای کیفیت مکان های زیست ما گردد.

فرآیند طراحی معماری، سلسله مراتب تصمیمات، رهیافت پدیدارشناسی مستقیم، رهیافت پدیدارشناسی غیرمستقیم، معماری چند حسی، معماری حس مکان