عبدالحمید قنبران - دانشیار گروه معماری، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، دانشکده معماری و شهرسازی، تهران، ایران
علی شرقی - استادیار گروه معماری، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، دانشکده معماری و شهرسازی، تهران، ایران
فرزانه صالحی کوسالاری - دانشجوی دکتری معماری، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، دانشکده معماری و شهرسازی، تهران، ایران

کاربرد مناظر درمانگر جهت رشد کیفیت زیستی، امری شناخته شده است. با تخصصی شدن همه ی امور، این نوع منظرسازی نیز روند پیشرفت به خصوص برای اقشار آسیب پذیر مثل سالمندان را پیمود. با توجه به رشد جمعیت سالمندان، نیاز به کیفیت بخشی زندگی آنها، بهره گیری از ظرفیت های بالقوه ای همچون بهره گیری از گیاهان دارویی برای غنی سازی کیفی مناظر شفابخش، امری لازم است. در پژوهش حاضر شناسایی متغیرهای شفابخشی سالمندان از طریق مصاحبه با متخصصین و مطالعات کتابخانه ای انجام پذیرفت. نمونه گیری به روش خوشه ای تصادفی 9 اقامتگاه سالمندی در سه منطقه ی بهزیستی شهر تهران بود. روش پژوهش نیز پیمایشی با پرسشنامه ی محقق ساخت (آلفای کرونباخ معادل 0/90 و روایی از روش CVR) با 148 سالمند (75 مرد و 73 زن) و تحلیل های پرسشنامه با نرم افزار spss22 انجام شد. سپس با توجه به اهمیت شفابخشی در سلامت جسم و روان سالمندان، گیاهان مفید برای مشکلات شایع آنها نظیر مشکلات استخوانی، گوارشی، ایمنی، اعصاب و قلب و عروق مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش با توجه به نوع سوالات پرسشنامه (بستر سنجی و ا یدئال سنجی)، بیان گر تاثیرگذاری عوامل اجتماعی- فرهنگی (میانگین: 3/37)، ادراکی- روانی (میانگین: 3/06) و ا دراکی- عاطفی (میانگین: 3/15) بر شفابخشی اقامتگاه و همین طور وضعیت مناسب عامل جسمی- حرکتی (میانگین: 3/22) و وضعیت نسبتا مناسب عامل فیزیکی- کالبدی (میانگین: 2/97) در اقامتگاه های سالمندی تهران است. همین طور بین دوعامل جسمی- حرکتی و ادراکی- روانی و سایر عوامل همبستگی مثبت (ضریب اطمینان 0/99 و سطح معنی داری p≤0/05) وجود دارد. لذا با کیفیت بخشی به عوامل مذکور از طرق مختلف مانند بهره گیری از گیاهان دارویی، می توان به رشد همه جانبه منظر شفابخش رسید.

منظر، شفابخشی، سالمند، گیاهان دارویی