اراز محمد قرنجیک - کارشناس مسئول هواشناسی فرودگاه گلستان
مریم نیکزادفر - سرپرست گروه تحقیقات هواشناسی گلستان
نوربخش داداشی - مدیر کل هواشناسی گلستان

بشر از ابتدای خلقت با بلایای طبیعی دست به گریبان بوده است و همواره سعی نموده تا با شناخت آنها، حوادث ناشی از آن را به گونه ای کاهش دهد. یکی از عواملی که همیشه مورد بررسی و تحقیق بوده باد و پدیده های مرتبط با آن است. سواحل جنوبی دریای خزر، بخش شمالی جمهوری اسلامی ایران در استانهای گیلان، مازندران و گلستان به صورت مکرر دستخوش حوادث و اتفاقات طبیعی مانند تندبادها و پدیده های ناشی از آن می شوند. تندبادها پدیده تکرارشونده و ازجمله ویژگی های جو هستند که همراه با وقوع سیل های سهمگین در سنوات گذشته و همینطور وقوع برف و یخبندان و آتشسوزی جنگل ها و سایر خسارات درونشهری در منطقه موردمطالعه بر فعالیت های کشاورزی و بدنه آبی منطقه و سایر فعالیت های دریایی و اقتصادی در آن شامل امنیت غذایی دریایی، تاثیر بر ذخایر آبزیان، بهداشت آبزیان و بیماری ها، آبزیپروری و ماهیگیری، اکو توریسم دریایی و بهداشت و سلامتمصرف کنندگان را تحت تاثیر قرار داده است.از سال 1988 تا 1997 حدود 390 هزار نفر در اثر بلایای طبیعی در جهان کشته شده اند که 58 % آن مربوط به سیلاب، 26 % از آن در اثر زلزله و 16 % آن در اثر توفانو یا بلایای دیگر بوده است، همچنین 120 هزار نفر از مردم ایران براثر وقوع بلایای طبیعی کشته شده اند که % 13 آن براثر وقوع سیل بوده که حدود 15600 نفرمی شود . باوجود چنین خطراتی تاکنون مکان هایی که آسیب پذیری بیشتری داشته شناسایی نشده و تحقیق و اقدام موثری در این زمینه صورت نگرفته است.در این پژوهش بر مبنای آمارهای موجود ایستگاه های سینوپتیک سواحل جنوبی خزر (استان گیلان) درمجموع داده های 8 ایستگاه سینوپتیک با دوره های آماری متفاوت که از سال 1951 بندر انزلی شروع و همگی به پایان سال 2016 ختم می شود رخداد تندبادهای موثر در منطقه بر اساس طبقه بندی بیفورت مورد واکاوی قرار گرفت و درنهایت نتایج آن بیانگر این است که در تمامی ایستگاه های هواشناسی موردنظر وقوع تندباد با فراوانی متفاوت مشاهده می شود که در پارهای موارد فقط تندباد رخداده ولی در سایر موارد همراه با دیگر پدیده های جوی نظیر بارندگی، رگبار، رعدوبرق و وقوع توفان همراه بوده است، لذا ادامه این وضعیت ایجاب می نماید تا مسئولین جهت مدیریت بهینه و کاهش خسارات ناشی از وقوع تندبادها ضمن اعمال مدیریت ریسک نسبت به تامین زیرساخت های سخت افزاری و سایر موارد مربوط اقدامات موثر را به عمل آورند.

تندباد، توفان، مخاطرات، مدیریت بحران ، استان گیلان