سحر صابر - دانشجوی کارشناسی ارشد هیدرژئولوژی دانشگاه تبریز
اصغر اصغری مقدم - هیئت علمی گروه علوم زمین دانشکده علوم طبیعی دانشگاه تبریز
رحیم برزگر - پژوهشگر پسادکتری، دانشگاه McGill Canada

امروزه آب یکی از اصلی ترین عوامل توسعه اقتصادی، اجتماعی صنعتی و بهداشتی کشورهاست، به همین دلیل علاوه بر تامین و نگهداری منابع آب موجود، دست یابی به یک برنامه ریزی درست ، با شناخت کافی ازاین منابع ضروری می باشد. با توجه به این که آبخوان دامنه های شمال سهند با سهم حدود 40 درصد نقش مهمی درتامین آب شرب مورد نیاز کلانشهر تبریز ایفا می کند، مطالعه کمی و کیفی آب های زیرزمینی این آبخوان از اهمیت خاصی برخوردار است. این تحقیق تلاش می کند تا با دید هیدروشیمیایی، فرایندهای عمده و فاکتورهایی را که کیفیت آب های زیرزمینی آبخوان دامنه های شمال سهند را دست خوش تغییر می کند، بررسی کند. بدین منظور 35 نمونه از نقاط مختلف آبخوان انتخاب و هدایت الکتریکی اسیدیته و کاتیون و انیون های اصلی آن Cl و SO4 ،HCO3 ،Mg ،Ca ،K ،Na مورد ارزیابی قرار گرفتند. در این راستا روش های گرافیکی، روش های اماری چند متغیره تحلیل عاملی و نسبت های یونی به کار گرفته شد. نتایج نشان داد که مهم ترین فرآیندهای هیدروژئوشیمیایی موثر در کیفیت آب های زیرزمینی در منطقه، انحلال کانی های سیلیکاته و مبادله یون ها است. اثرات کم تری نیز از عوامل انسانی مثلا کشاورزی و صنایع وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل عاملی دو گروه عاملی را در کیفیت آب زیرزمینی منطقه موثر نشان دادند که مهم ترین عامل ناشی از تاثیر سازندها و واکنش آب سنگ است.

دامنه های شمالی سهند، کیفیت آب زیرزمینی، نسبت یونی، تحلیل عاملی