شهاب دبیری نژاد - دانشجوی دکتری مهندسی عمران، برنامه ریزی حملونقل، دانشگاه صنعتی امیرکبیر
امین معین الدینی - دانشجوی دکتری مهندسی عمران، برنامه ریزی حمل ونقل، دانشگاه صنعتی امیرکبیر
میقات حبیبیان - عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست، دانشگاه صنعتی امیرکبیر
بابک خورسندی - عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی عمران و محیطزیست، دانشگاه صنعتی امیرکبیر

سیستم های حمل ونقل قابل اطمینان، کارا و دارای بهره وری محیط زیستی و اقتصادی بالا کمک شایانی به پیشرفت اقتصادی سازگار با محیط زیست به کشورهای مختلف دنیا خواهند کرد. در این میان، راه آهن نقشی اساسی در حمل ونقل هر کشور داشته و می تواند حجم ترافیک سنگینی را با کمترین آلودگی صوتی و آلودگی هوا جابجا کند. از سویی دیگر در چند دهه اخیر، گاهی سطح کیفیت هوا در برخی کلانشهرها به حد ناسالم یا حتی خطرناک رسیده است. در مطالعه حاضر با محاسبه میزان انتشار آلاینده های ناشی از لوکوموتیوهای دیزلی در راهآهن محور تهران تبریز به عنوان یکی از خطوط پرتردد راه آهن ایران، مقدار تغییر در انتشار آلاینده ها با فرض اجرای سناریوی برقی سازی قطارهای عبوری، مورد بررسی قرار گرفته است. از آنجایی که میزان انتشار لوکوموتیوهای برقی در هنگام حرکت نزدیک به صفر است، میزان انتشار ناشی از تولید برق مورد نیاز برای حرکت آنها با فرض استفاده ازبرق تولید شده در شرایط آلایندگی نیروگاه منتظر قائم مورد محاسبه قرار گرفته و با میزان انتشار ناشی از حرکت لوکوموتیوهای دیزلی مقایسه شده است. مطابق نتایج این مطالعه، میزان انتشار آلاینده های xNO ، CO و xSO - با برقی سازی ناوگان حمل ونقل ریلی در محور تهران تبریز، بین 1.5 تا 4 برابر افزایش و میزان انتشار آلاینده VOC ، بیش از 15 درصد کاهش خواهد یافت. درحالی که میزان انتشار آلاینده PM برای هر دو نوع قطار برقی و دیزلی مشابه است. نتایج این مطالعه نشان داد میتوان با برقی سازی ناوگان راه آهن و توسعه و ساخت نیروگاه هایی دور از شهر، انتشار همه آلاینده های ناشی از فعالیت قطارها از جمله آلاینده PM را از مناطق شهری حذف کرد.

قطار برقی، نیروگاه، آلاینده های معیار، برقیسازی ناوگان ریلی، راه آهن ایران، آلودگی هوا