محمدرضا نعیمی - دانش آموخته کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه شاهد، تهران
میلاد حبیبی - دانشجو کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

معماری ایران پیش و پس از انقلاب اسلامی به اشکال گوناگونی نسبت به هجمه تفکرات نخبه گرایانه، جهانی سازی وزیبایی شناسی مدرنیستی واکنش نشان داده است. در این مقاله به دو رویکرد منطقه گرایی انتقادی و دیکانستراکتیویسمبه عنوان رویکردهایی زیبایی شناختی که در درجه اول به معماری مدرنیستی واکنش نشان میدهند پرداخته و با بررسینمونه های موردی، شاخص های این واکنش های زیبایی شناسانه را در معماری معاصر ایران صورت بندی خواهیم کرد.بررسی دو بنای عمومی، بزرگ و همجوار شهر تهران پردیسباغکتاب و کتابخانهملی موقعیتی ویژه را برای طرح یک – -مطالعه تطبیقی براساس مبانی نظری ایجاد کرده است. مبانی نظری و رویکردهای زیبایی شناختی به کار گرفته شده درپروژه های بزرگ و عمومی علاوه بر ارزش تاریخ نگارانه همواره به سلیقه عموم جامعه نیز تزریق شده از این رو شناخت وصورت بندی این مبانی نظری براساس نمونه های موردی ضرورت داشته و از اهداف اصلی این تحقیق است. هردویرویکردهای منطقه گرایی انتقادی و دیکانستراکشن در واکنش به معماری مدرن از خود خصوصیاتی خاص بروز داده ورویکرد انتقادی خود را به جنبه هایی از جریان معماری مدرن وارد می کنند. از این رو چهره هایی متفاوت از خود بروز می-دهند. باغ کتاب در مقابل عملکردگرایی، تناسب، ایستایی و فرم ناب مدرنیستی ظاهری متزلزل، غیرعملکردی، نامتناسببه خود گرفته و به فرم ناب مدرنیستی دهن کجی می کند. در مقابل بنای کتابخانه ملی در درجه اول به جهانی سازی و جداشدن معماری مدرن از محیط و شرایط پیرامونی واکنش نشان داده و حجمی خلق می کند که ترکیبی میان تکنولوژیمدرن و استادکاری بومی است.

کتابخانه ملی، باغ کتاب، معماری پست مدرن، منطقه گرایی انتقادی، دیکانستراکشن، تهران