علیرضا اسدی دولاب - دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات ایران، دانشگاه امام جواد (ع)، یزد، ایران
حمیدرضا بیگ زاده شهرکی - استادیار دانشگاه فنی و حرفه ای، یزد، ایران

در گذشته راه های تجاری باعث پیشرفت، آبادانی و رونق شهرهای قرارگرفته در مسیر خود می شده اند، به طوری که یک شهرحتی در دل کویر، با قراگیری در کنار راه تجاری میتوانست پر رونق و آباد شود. ندوشن نیز در زمره یکی از شهرهای واقع درحاشیه کویر و راههای تاریخی میباشد. این شهر تاریخی به دلیل قرار گرفتن در منطقه مرکزی ایران در مسیر راه های تجاریکرمان به ری و یزد به اصفهان قرار داشته است. این راه ها در دوره ای همچون حکومت اتابکان و آل مظفر در یزد رونقدوچندان یافتند ولی در دوره های بعد (صفویه و...) کم رونق گشته و اعتبار خود را از دست داده اند؛ آنچنان که فقط برایلشکرکشی مورد استفاده قرار می گرفته اند. وجود و عبور این راه ها از کنار شهرها باعث ایجاد و شکل گیری مکان هایی برایخرید و فروش محصولات و استراحت کاروانیان و همچنین باعث ایجاد کارگاه هایی بیشتر برای تولید محصولات صادراتیمی شده اند. با بی رونقی این راه ها شهرهای قرارگرفته در مسیرشان نیز همچون ندوشن دچار افول شدند. به نظر میرسد بااحیاء راه هایی از این دست می توان رونق گذشته را دوباره به این شهرها بازگرداند. این ظهور و افول تاثیراتی در سیر تحول وکالبد شهرهای حوالی مسیر داشته است. در همین راستا، مقاله حاضر با رجوع به اسناد موجود، منابع مکتوب و شواهد میدانیو با به کارگیری روشهای تحقیق توصیفی تحلیلی و تاریخی، تاثیرات این همجواری با راه ها را در سیر پیدایش و تحولکالبدی شهر ندوشن مورد بررسی و معرفی قرار میدهد.

ندوشن، راه های تاریخی، سیر تحول، اتابکان، آل مظفر