مهدیه بیدقی - دانشجوی کارشناسی مهندسی شهرسازی، قم

حمل و نقل در شهرها از دیرباز ذهن بشر را به خود مشغول کرده، اما به ویژه پس از انقلاب صنعتی و افزایش بی سابقه شهرنشینی و پیدایش وسایل گوناگون جابجایی، بر اهمیت آن بیش از پیش افزوده شده است. امروزه حمل و نقل به عنوان یکی از زیرساخت های مهم و اثرگذار و به صورت همزمان زمینه ساز توسعه و اثرپذیر از توسعه بوده و این موضوع سبب توجه مدیران و برنامه ریزان به مقوله حمل و نقل گردیده است. حمل و نقل پایدار دارای ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی است که توجه همزمان به این ابعاد می تواند پایداری را به همراه داشته باشد. حمل و نقل شهری یکی از اصلی ترین زیربخش های توسعه و برنامه ریزی شهری می باشد. شهروندان همه روزه با شبکه های پیاده و سواره و انواع مختلف حمل و نقل تماس داشته و برای پاسخ گویی به طیفی از نیازهای شغلی، تحصیلی، خریدف تفریح و غیره از حمل و نقل شهری استفاده می کنند؛ بنابراین حمل و نقل به یکی از مهمترین بخش های کیفیت زندگی شهروندان تبدیل شده است، اما متاسفانه طی سال های اخیر براثر توسعه مبتنی بر حرکت اتومبیل، مسائل و مشکلات حمل و نقلی متعددی بروز کرده است و تا زمانی که برنامه های توسعه شهری بر مبنای حرکت اتومبیل تهیه و ا جرا گردند دستیابی به حمل و نقل پایدار امکان پذیر نخواهد بود. برای غلبه بر چنین مشکلاتی نیاز است که در گام اول حمل و نقل شهری از بعد پایداری ارزیابی شده و سپس راه حل هایی برا یبهبود شرایط موجود پیشنهاد گردد. حمل و نقل پایدار در واقع یافتن موثرترین و آسوده ترین راه جابه جایی مردم و وسیله نقلیه، با کمترین میزان مصرف انرژی (در زمینه سوخت و تلاش های انسانی) با مقبول ترین هزینه، کمترین ترافیک کاهش آلودگی هوا و صدا و ا نتشار گازهای گلخانه ای است. هدف اصلی پژوهش حاضر تعیین مهمترین عوامل و شاخص های موثر بر حمل و نقل شهری پایدار با استفاده از تجربیات داخل و خارج از کشور است. سپس با تعریف حمل و نقل پایدار و مشخص کردن اهداف آن و بررسی شاخص ها و نمونه موردی مرتبط با موضوع، راهکاری در جهت حل این مشکلات ارائه می دهد.

پایداری، توسعه پایدار، حمل و نقل شهری، حمل و نقل پایدار، مدیریت پایدار حمل و نقل، شاخص های مدیریت پایدار حمل و نقل