نوشین خدام - دانشجوی دکتری، هواشناسی، پژوهشگاه هواشناسی، تهران، ایران
سحر تاج بخش - استادیار پژوهشگاه هواشناسی، تهران، ایران
عباسعلی علی اکبری بیدختی - استاد موسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران، تهران، ایران
ساویز صحت کاشانی - استادیار پژوهشگاه هواشناسی، تهران، ایران
عباس رنجبرسعادت آبادی - دانشیار پژوهشگاه هواشناسی، تهران، ایران

شدت و فراوانی رخدادهای توفان گردوخاک در استان سیستان و بلوچستان در فصل تابستان (ژوئن، ژوئیه و اوت) با تغییر در گردش های بزرگ مقیاس جوی تغییر می کند. به منظور بررسی گردش های بزرگ مقیاس جوی با استفاده از داده های بازتحلیل شده NCEP/NCAR شاخص موسمی هند و شاخص اقلیمی کاسپین هندوکش برای بازه زمانی 30 ساله 1987-2016 در فصل تابستان محاسبه شده است. نتایج نشان داد که شدت شاخص موسمی هند در طی این دوره کاهش پیدا کرده و بر شدت شاخص کاسپین هندوکش افزوده شده که سبب تقویت جریان های شمالی در مرزهای شرقی ایران و غرب افغانستان شده اند؛ از طرفی شاخص توفان گردوخاک که با استفاده از داده های دیدبانی ایستگاه های هواشناسی این استان محاسبه شد، روند معنی داری در این بازه زمانی نشان نداد. همچنین با بررسی مقادیر بیشینه یا کمینه شاخص های یادشده در سال های بحرانی مشاهده شد که مقادیر بیشینه/کمینه شاخص توفان گردوخاک با بیشینه /کمینه شاخص کاسپین هندوکش و کمینه/ بیشینه شاخص موسمی هند منطبق است

سیستان و بلوچستان، گردوخاک، شاخص موسمی هند، شاخص کاسپین هندوکش، شاخص توفان گردوخاک