تعیین مناطق مستعد ترسیب و فرسایش رسوب با رویکرد تلفیقی مدلهای توسعه یافته ی HEC-RAS و GIS (مطالعه ی موردی: دشت وشنوه)

مهندسی رودخانه شامل تمام مراحل برنامه ریزی، طراحی، اجرا و بهره برداری از عملیات مختلفی است که بهمنظور بهبود وضعیت رودخانه در جهت استفاده بهتر از آن اعمال میگردد. توسعه مدلهای ریاضی باعث گردیده تا شبیه سازی پدیده های مختلف رودخانه دقیق تر و با جزئیات بیشتری امکان پذیر گردد. یکی از این پدیده های مهم، پدیده انتقال و انباشت رسوب در مناطق مختلف رودخانه میباشد.ازجمله نرم افزارهایی که به منظور شبیهسازی رودخانه مورداستفاده قرار میگیرد و دقت بالائی در حل معادلات حاکم بر جریان دارد، نرم افزار HEC-RAS میباشد که قادر است جریان آب و رسوب را مدلسازی نماید. این نرم افزار قادر به شبیه سازی رودخانه و تعیین مناطق مستعد فرسایش و رسوب در مدل میباشد. پهنه بندی سیلاب تولیدشده برای دوره بازگشت های مختلف بر روی نقشه های منطقه اعمال گردید و سپس به وسیله قابلیت های محاسباتی نرم افزار مناطق مستعد فرسایش و رسوب تعیین گردید. از این مناطق میتوان برای استفاده های گوناگون به منظور بهره وری و استفاده از مصالح رودخانه ای پرداخت. برای تعیین بازه های مستعد فرسایش و رسوب از روش نیروی تنش برشی مجاز یا بحرانی، حاصل شده از نتایج تحقیقات USBR استفاده گردیده است. بر این اساس تنش بحرانی برای رودخانه وشنوه بهطور متوسط برابر 2/4 نیوتن بر مترمربع محاسبه گردیده است و با توجه به مدلسازی هیدرولیکی جریان، مقدار تنش برشی برای تمامی بازه های رودخانه محاسبه گردیده است.نتایج تعیین محل های مستعد فرسایش و رسوب برای رودخانه وشنوه به قرار زیر مشخص گردیده است:- قسمت سر آب:بستر رودخانه در این قسمت از مسیر در حال فرسایش میباشد تا به تدریج از حالت جوان بودن خارج و به بلوغ برسد.- قسمت میانی: در این قسمت اغلب شاخه های فرعی به رودخانه می پیوندند و دبی رودخانه در قسمتهای مختلف به طور چشمگیری افزایش مییابد.این قسمت از رودخانه تقریبا0 بالغ است.- قسمت پایاب در این قسمت رودخانه شیب خود را ازدستداده و محلی است که بار رسوب برجای گذاشته و رودخانه به سن کامل رسیده است.