محمد مسعود - استادیار دانشکده هنر و معماری واحد نجف آباد اصفهان, ایران
محسن علیمحمدی - دانشجوی دکترای شهرسازی دانشگاه آزاد نجف آباد, ایران
یاسر ساکی - دانشجوی دکترای شهرسازی دانشگاه آزاد نجف آباد, ایران

در دوران تاریخ معماری و شهرسازی ایران شاهد رخدادهایی پراهمیت در عرصه شهرها بوده ایم. مسلما0 یکی از موثرترین آنها پیدایش محورهای مستقیم شهری یا به عبارتی خیابان در دوره صفوی می باشد. در شهرسازی مدرن شهرهای امروز، نقش و جایگاه اشکال(سازمان فضایی) سنتی شهرها مورد کم توجهی و یا حتی بی توجهی قرار گرفته است؛ که در نتیجه نادیده انگاشته شدن گذشته کالبدی و ساختاری شهرها، منجر به عدم انسجام و ازهم گسیختگی رشته های استوار میان برخی از مظاهر زندگی مانند سیمای شهر و فرهنگ جامعه شده است. در این پژوهش اصول شهرسازی, بافت و مولفه های اصلی شهر در دوره صفویه و قاجاریه با هم مقایسه می گردد. روش تحقیق توصیفی -تحلیلی و به صورت مطالعات اسنادی-کتابخانه ای، میدانی و پیمایشی می باشد. نتایج پژوهش براساس مطالعات انجام گرفته حاکی از پیدایش محوربندی در شهرسازی در دوره صفویه و اصالت و یکدستی در شهر است و همین طور حاکی از تغییرات در مفاهیم و نقش عناصر شهری و به وجود آمدن لبه و پیوستگی ( اروپایی ) و توسعه شهر در دوره قاجاریه می باشد.

خیابان، شهرسازی صفوی، مکتب اصفهان، شهرسازی قاجار, عناصر شاخص