مریم عرب بافرانی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه شهرسازی، دانشگاه یزد، یزد، ایران.
نجما اسمعیل پور - استادیار، گروه شهرسازی، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

امروزه شهرهای کشور با مشکلات و مسائل مختلفی دست و پنجه نرم می کنند. برنامه ریزان شهری در سال های اخیر بدین امر پی بردهاند که به منظور سهولت در حل مشکلات باید از واحدهای خردتر آغاز نمایند، بنابراین به برنامه ریزی در سطح محلات روی آورده اند. دیدگاه دیگر که امروزه در بین متخصصین امور شهری تاکید می شود حل معضلات شهری با بهره گیری از مشارکت شهروندان در راستای بهبود مدیریت و برنامه ریزی محلات است. مشارکت شهروندان در گرو افزایش سرمایه اجتماعی در محلات می باشد. اما در سال های اخیر شاهد کاهش این سرمایه در محلات هستیم. عوامل مختلفی در کاهش یا افزایش این سرمایه دخیل است ولی آنچه در این تحقیق به بررسی آن پرداخته شده است رابطه بین اختلاط کاربری و سرمایه اجتماعی می باشد. در گذشته محلات از اختلاط کاربری بیشتری نسبت به حال برخوردار بودند به گونه ای که تمام نیازهای ساکنان در محله تامین می شد. حال در این تحقیق به بررسی میزان اختلاط کاربری و سرمایه اجتماعی در محله های فهادان در بافت تاریخی، محله آتشکده در بافت میانی و محله امامشهر در بافت جدید شهر یزد با استفاده از تکنیک رتبه بندی AHP پرداخته شده است و در نهایت رابطه بین این دو متغیر در این محلات با بهره گیری از ضریب همبستگی پیرسون مورد بررسی قرار گرفت. داده های مربوط به اختلاط کاربری با استفاده از نرم افزار GIS و داده های سرمایه اجتماعی از طریق تکمیل پرسشنامه توسط شهروندان جمع آوری گردید. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که محله فهادان از نظر اختلاط کاربری و سرمایه اجتماعی در رتبه ی اول و محلات آتشکده و امامشهر به ترتیب در رتبه ی دوم و سوم قرار دارند و با توجه به مدل همبستگی ساختاری با متغیر پنهان در نرم افزار AMOS بین اختلاط کاربری و سرمایه اجتماعی با ضریب همبستگی 0/74 ، همبستگی مثبت و نسبتا شدید وجود دارد.

سرمایه اجتماعی، اختلاط کاربری، رابطه، محلات شهر یزد .