امین سعیدی پور - گروه عمران، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران
غلامحسین بیگی پور - استادیار عمران سازههای هیدرولیکی دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس، بندرعباس، ایران

هر سد از تعداد زیادی سازه جانبی تشکیل شده است که یکی از مهمترین آنها سرریزها میباشند. سرریزها و تندابها از جمله سازه های هیدرولیکی مهمی میباشند که در پایداری سدها نقش اساسی را ایفا می نمایند. مهمترین عاملی که ممکن است پایداری این سازه ها را به خطر بیاندازد پدیده خلاءزایی می باشد. به دلیل ارتفاع زیاد سرریزها و تندابها جریان دارای سرعت زیادی خواهد شد. بکار بردن سدهای مرتفع، انرژی پتانسیل بسیار بالایی را در هنگام سیلاب بوجود می آورد. این انرژی پتانسیل با لبریز شدن از سرریزها، تبدیل به انرژی جنبشی گردیده، لذا سرعت بسیار بالایی بر روی سازه سرریز ایجاد میکند. در جریانهای با سرعت بالا احتمال وقوع خلاءزایی افزایش می یابد. خلاءزایی بطور معمول در انتهای سرریز و یا دیواره های کناری سرریز رخ داده و موجب خساراتی در سطح بتن خواهد شد. اهمیت حفاظت از سازه سرریز در سدهای بلند باعث شده است تا محققان در دهه اخیر رو به روشهای دقیق آورده که دقیق ترین روش موجود روش های عددی میباشند. لذا در این تحقیق اثر شرایط هیدرولیکی متفاوت بر روی توزیع سرعت و الگوی جریان بر روی سرریز اوجی دو سد مختلف کرخه و گتوند، به منظور جانمایی محلهای مستعد خلاءزایی مورد پژوهش قرار گرفت و بدین منظور از مدل Flow-3D که نرم افزاری توانمند در شبیه سازی آشفتگی جریان به صورت دو و سه بعدی استفاده شد.

مقایسه هیدرولیکی، سرعت جریان، خلاءزایی، سرریز اوجی، مدل Flow3D