سعید سعیدی جم - استادیار گروه مهندسی عمران، موسسه آموزش عالی عمران و توسعه همدان
نرگس میرزائی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی زلزله، موسسه آموزش عالی عمران و توسعه همدان

پیشبینی رفتارسدهای خاکی از نظرپایداری و ایمنی در مراحل مختلف دارای اهمیت بسیاری است. با استفاده از نتایج حاصله از قرائت ابزاردقیق بهکار رفته در بدنه سد و با تحلیل و پیش بینی رفتار سدها در مراحل ساخت و بهره برداری، از وقوع مشکلات جدید درحین بهره برداری از سد، به عنوان یکی ازگران ترین ساخته های دست بشرجلوگیری به عمل آورد. با استفاده از روش شبیه سازی رایانهای این امکان برای متخصصان امر فراهم شده است که بدون صرف هزینه های گزاف به پیش بینی رفتار سد در شرایط بحرانی احتمالی و بررسی وضعیت پایداری این قبیل سدها و همچنین کنترل نکات ایمنی مذکور بپردازند. در پژوهش حاضر به بررسی رفتار دینامیکی سد گاران تحت زلزله حوزه دور آن پرداخته شده است. سد گاران یک سد خاکی بر روی رود گاران از شاخه های رود سیروان است که در 15 کیلومتری شمال شرق مریوان در استان کردستان واقع شده است. سد مذکور 62 متر ارتفاع داشته و با حجم ذخیره 110 میلیون مترمکعب از جمله سدهایی است که بر اساس نشریه 624 طراحی لرزه ای سدهای خاکی مطالعه آن به صورت تحلیل دینامیکی اجباری بوده و تحلیل شبه استاتیکی آن نیز باید صورت پذیرفته باشد. نتایج تحلیل شبه استاتکی پژوهش حاضر با روش تعادل حدی نشان داد که ضریب ایمنی شیب بالادست در بالاترین مقدار شتاب 93 / 0 بوده که مقدار حداقل توصیه شده آن 0 / 1 است. با اندکی اغماض میتوان آن را قابل قبول دانست. پس از تحلیل شبه استاتیک برای تحلیل دینامیکی سد ابتدا با استفاده از نرم افزار PSHA-TOOLS V 8.1 به تحلیل خطر تعینی و کاهش دامنه زلزله بر روی سد گاران پرداخته شده است. بدین منظور با توجه به منابع لرزه زا بر روی سد گاران سه منبع گسل مروارید، گسل صحنه و گسل مریوان بر روی سد گاران شبیه سازی شده و منحنی کاهش دامنه آن بر سد گاران استخراج شده است. پس از مشخص شدن مقدار کاهش دامنه بر سد، دامنه کاهش یافته بر شتاب زلزله ازگله اعمال شده است که مقایسه شتاب محاسبه شده در بدنه سد با شتاب ثبت شده در ابزاردقیق سد انطباق بسیار مناسبی داشته است. در اثر زلزله حوزه دور ازگله میزان نشست 009 / 0 درصد ارتفاعی آن است. و در اثر زلزله ازگله ضریب قوس زدگی سد 64 / 0 محاسبه شده است.

سدگاران، ابزاردقیق، تحلیل دینامیکی، تحلیل خطر