نازنین مصطفوی اصفهانی - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه علم و صنعت ایران،
محمدصالح شکوهی بیدهندی - استادیار گروه شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران،

مفهوم سرمایه دست کم از زمان نگارش کتابی به همین نام توسط کارل مارکس مورد توجه قرار گرفته است. در سالهای اخیر، دیوید هاروی اندیشمند نئومارکسیست آمریکایی در کتابی به نام شهری شدن سرمایه چرخه ای را که منجر به انباشت سرمایه در شهر و ایجاد فضاهای مصرف و تولید میشود؛ تشریح کرده است. مطالعه حاضر تلاش میکند با بهره گیری از چارچوب تحلیلی هاروی، نشان دهد که سرمایه های بانکی چطور به تغییر چهره فضاهای شهری در تهران منجر گردیده اند. به عنوان مطالعه موردی این پژوهش، خیابان شهید فیاضی را مورد بررسی قرار میدهد و تفاوتهای حاصل شده ناشی از حضور بانکها در عرصه های عمومی را در این نمونه تبیین میکند .در این پژوهش با استفاده از روش تطبیقی با بررسی اسناد طرحهای توسعه شهری (طرح تفصیلی و طرح الگوی توسعه)، تلاش میشود به این پرسش پاسخ داده شود که آیا تحولات ناشی از توسعه بانکها در فضاهای مورد بررسی با ضوابط ضوابط شهرسازی و اسناد فرادست (به ویژه طرح تفصیلی) تطابق دارد و اگر تطابقی وجود ندارد، نهاد سرمایه چگونه موفق به تغییر سازوکارهای قانونی به سود خود شده است نتایج بدست آمده نشان میدهد وجود بانکها در نمونه ی بررسی شده، با طرح فرادست خود تطابق نداشته و با بافت های اطراف تناسب کارکردی، کالبدی ندارد. بانکها موفق به تغییر ضوابط شهرسازی شده و با تفاوت نسبت به بافت مسکونی، ایجاد شعبه را به مثابه ی روشی برای انباشت سرمایه به کار گرفته اند.

سرمایه، بانک، شهری شدن سرمایه، اقتصاد سیاسی فضا، شهر تهران