جلیل یزدانی - دانشجوی کارشناسی ارشد ژئوتکنیک، دانشگاه صنعتی سجاد مشهد
حسن حاجی کاظمی - استاد، گروه عمران، دانشگاه فردوسی مشهد

یکی از چالشهای بزرگ کشورها به ویژه کشورهای تولیدکننده نفت و گاز، انتقال ایمن و پایدار انرژی، از محل تولید به موقعیت مصرف میباشد. جمهوری اسلامی ایران با برخورداری از چهارده هزار کیلومتر خطوط لوله انتقال نفت و بیش از 36 هزار کیلومتر خطوط لوله انتقال گاز، دارای طولانیترین شبکه خطوط لوله نفت و گاز در منطقه خاورمیانه میباشد یکی از موارد مهم در زمینه خطوط انتقال، تفاوت دمای نصب و دمای بهره برداری خطوط لوله انتقال گاز است، که باعث ایجاد تنشهای حرارتی و فشاری و در نتیجه کاهش و یا افزایش طول خط لوله میشود، اثر این کاهش یا افزایش طول، هنگام خروج خط لوله مدفون از داخل زمین نمایان میگردد، برای خنثی نمودن تاثیر تنشهای حرارتی و فشاری در خطوط لوله مدفون - جهت جلوگیری از ایراد خسارت به تجهیزات روزمینی- از بلوک مهاری1 استفاده میشود.در این تحقیق، سعی گردیده است تحقیقات گذشته در خصوص طراحی این قطعه، مورد بررسی و بر اساس آن، تاثیر پارامترهای مقاومت برشی خاک بر ابعاد بلوک مهاری مشخص گردد. بر اساس نتایج حاصله، میتوان نشان داد که زاویه اصطکاک داخلی و چسبندگی خاک، در افزایش و یا کاهش ابعاد بلوک مهارکننده به میزان محسوسی تاثیرگذار میباشد. طی بررسی انجام شده، در صورت درنظر نگرفتن چسبندگی خاک در محاسبات، حجم بلوک مهاری در خاکهای مورد اشاره، باعث افزایش ابعاد و در نتیجه حجم قطعه مذکور خواهد گردید.

خطوط انتقال گاز، بلوک مهاری، تنشهای حرارتی و فشاری، مقاومت فشاری خاک