محمدعلی سیاری نژاد - استادیار گروه عمران ، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر
رقیه محمدعلی خانی - کارشناس ارشد دانشگاه آزاد قائمشهر

بنا بر آثار و شواهد مستند و نیز متون تاریخی، در طول تاریخ بسیاری از بناهای ارزشمند ایران بر اثر زلزله، تخریب و یا آسیب فراوان دیده اند و مورد مرمت قرار گرفته اند، عدم شناخت کافی بشر از نیروهای زلزله در گذشته و همچنین در دسترس نبودن مصالح مقاوم و مستحکم در برابر زلزله می تواند یکی از دلایل آسیب پذیری و ضعف برخی از بناهای تاریخی موجود باشد. از نظر فرم سازه ای، سقف های گنبدی آجری یکی از شکل های متداول و موجود هستند که در بسیاری از بناهای ارزشمند تاریخی همچون مساجد و بقعه ها به کار رفته اند. یکی از آثار ماندگار از دوران صفویه، مسجد تاریخی فرح آ6باد است که در منطقه لرزه خیز ساری واقع شده و در ساخت آن از مصالح سنتی استفاده گردیده است. در این پژوهش بر روی گنبد و گنبدخانه این مسجد آنالیز استاتیکی تحت اثر وزن بنا و همچنین آنالیز ارتعاش آزاد و آنالیز تاریخچه زمانی تحت بار زلزله، انجام گرفته است و پس از بررسی آنالیز این بنا، نقاط مستعد خرابی آن مشخص شده گردیده است. جهت بررسی این کار ابتدا این بنا در نرم افزار Solidwork مدلسازی شده است و سپس برای انجام آنالیزها از نرم افزار المان محدود ABAQUS استفاده گردیده است. آنالیز این ابنیه تحت زلزله سبب گردید که تنش های فشاری و کششی در محل اتصال گنبد به گنبدخانه و همچنین در اطراف طاق ها و قوس های داخلی از حد مجاز خود طبق آیین نامه فراتر رفته است و لازم است قبل از بروز خسارت جبران نشدنی و از دست رفتن این ابنیه تاریخی، تمهیداتی جهت مقاوم سازی آن صورت پذیرد.

مسجد فرح آباد, گنبد و گنبدخانه, آنالیز تاریحچه زمانی, آنالیز ارتعاش آزاد, نقاط آسیب پذیر