زهرا شریعت - محقق هنر اسلامی
لیلا زینلی - محقق هنر اسلامی

در تاریخ سرزمین ایران، حماسه پهلوانان و قهرمانان بسیاری چه در اساطیر کهن و چه در وقایعتاریخی، نقش بسته است. حماسه ها که توصیفگر تاریخ، فرهنگ و آیین سرزمین ایران است خودسراسر صحنه ی دلاوری ها، رزم ها، شادی ها و غمهای مردانی است که هر کدام نمونه، نماد و سمبلیاز ویژگی های برتر هستند. در وجهی دیگر ایران در طول تاریخ 1400 ساله از صدر اسلام، محل وماوایی برای دوستداران پیامبر (ص) و اهلبیت ایشان بوده است. این مهر و علاقه، مردم ایران را بر آنداشت تا در کنار قهرمانان اسطوره ای خود، برترین پهلوان نامدار عالم، یار و یاور پیامبر اکرم (ص)،حضرت علی مرتضی (ع)، و دلاور سپاه اسلام را هرگز فراموش نکنند. وجه مشترک قهرمانان کهنایران و دلاوران مسلمان، پاک کردن این سرزمین از پلیدی، بدی و اهریمن است.این عناصر در اشعار ابن حسام خوسفی در مثنوی خاوران نامه به زیبایی قابل مشاهده است. اینمثنوی و نسخه مصور آن که به لحاظ ادبی و هنری، مشهورترین مثنوی شیعی است و به زندگانیو دلاوری های حضرت علی (ع) می پردازد، متعلق به مکتب شیراز در دوران ترکمنان در سدهپانزدهم/ نهم است. این نسخه دارای 155 قطعه نقاشی است که اینک 115 قطعه آن در کتابخانهکاخ گلستان نگهداری می شود.اهداف مقاله:1- تطبیق و مقایسه تا نمادها و جلوه های حماسی، ملی و مذهبی موجود در نگاره های خاوران نامهبا نمونه های مشابه در شاهنامه فردوسی2- شناخت ویژگی های هم سان مضمونی در دو نسخه خاوران نامه و شاهنامه فردوسی14 نگاره از نسخه خطی خاوران نامه انتخاب شده اند. این مقاله به روش تاریخی، تحلیلی و توصیفیبا استفاده از اطلاعات منابع کتابخانه ای گردآوری شده است.سیوالات مورد نظر:1- جلوه های حماسی، ملی و مذهبی نسخه خطی خاوران نامه کدام است 2- وجوه اشتراکی عناصر حماسی، ملی و مذهبی این نسخه با شاهنامه فردوسی چیست

نگارگری مکتب شیراز، خاوران نامه، مضامین مذهبی، ملی و حماسی، امام علی (ع)، شاهنامه