فهیمه زارع زاده - کارشناس ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنر،دانشگاه الزهراء
زهرا رهبرنیا - استادیار گروه پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه الزهراء

نمادهای دینی- آیینی، بخشی از فرهنگ مشترک مردم هستند، در حالی که نمی توان از آفرینندهای یگانه و خالقی مشخص در ساختن آن ها نام برد، می توان از نوعی تعامل و همکاری مشترک میان آفرینندگان و مخاطبان در خلق و پیدایش این آثار از جمله نخل ماتم در بستر آیین نخل گردانیسخن گفت.نتایج تحقیق بیانگر آنست که: نخل ماتم با داشتن ریشه در فرهنگ هنر ایرانی و جلا یافتن در کالبد مذهبی مردم شیعی ایران، از ویژگی های زیبایی شناسانه و نشانه های نمادینی برخوردار است، که خالق اثر، هماهنگ با ذهنیت رمزگرا و حماسه پذیر جامعه، ایده ساخت اثر و اجرای نمادین ادواری را از بطن جهان بینی شیعی برداشت نموده، تا در تعامل مخاطبان و عامه مردم نقش و نفوذداشته باشد. لذا نخل ماتم طی فرآیند تاثیر و تاثر با مخاطبان کثیر و مردمی، دربردارنده ارزش های نمادینی گشته که با درآمیختن رویکردهای مذهبی، به نوعی مناسک اجتماعی مرگ، گریز از میرایی و میل به جاودانگی را در خود دارد.پژوهش حاضر که از نوع توصیفی، با تجزیه بصری زیبایی شناسانه و تحلیل کیفی جامعه شناسانه است، با روش گردآوری داده ها از طریق اسنادی، کتابخانه ای و مشاهده ای صورت گرفته است.

نخل ماتم، خالق اثر، مخاطب، آیین، تعامل