اسراء صالحی - دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش هنر دانشگاه کاشان
علی نعمتی بابای لو - عضو هییت علمی دانشگاه هنر اسلامی تبریز
امیرحسین چیت سازیان - دانشیار، عضو هییت علمی دانشگاه کاشان

عشق به خاندان امامت و ولایت از بدو ورود اسلامی در بین ایرانی ها وجود داشته و در آثار هنری آنان همچون ضریح ایمه و بزرگان شیعه انعکاس یافته است. ضریح حضرت عباس (ع) در سال 1385 ه. ق در اصفهان ساخته شد و به دلیل طراحی و اجرای عالی آن، پس از حدود نیم قرن در جهان تشیع، به عروس ضریح ها مشهور شده است. مفاهیم خوشنویسی در کتیبه های اسلامی، نشانی از ذوق و اعتقاد درونی هنرمند دارد. ضریح حضرت عباس (ع) با شکل مکعب مستطیل، سه نوع کتیبه در انواع خطوط اسلامی دارد و شامل آیاتی از سوره های مختلف قرآن، نام چهارده معصوم (ع) و اشعاری از جمال الهاشمی شاعر عراقی در وصف حضرت عباس (ع) است. هدف این مقاله، بررس کتیبه های ضریح حضرت عباس (ع) بر اساس اعتقادات شیعی و چگونگی ارتباط آیات منتخب با شان ایمه اطهار (ع) و خاندان اهل بیت (ع) است. با توجه به مطالعه آیات، این نتیجه حاصل می شود که برخی از آنها بازتابی از منش اخلاقی حضرت عباس (ع) بوده است و مهم این است که، عمل آن حضرت به حدیث تقلین را نشان می دهند. همچنین آن ها نشان دهنده تسلط هنرمندان و سازندگان ضریح بر علوم اسلامی و شیعی هستند. در این مقاله سعی شده است تا منزلت آیات و معانی وعلل کاربرد آن ها بر روی ضریح تبیین شود. این تحقیق به روش توصیفی تحلیلی انجام شده است و جمع آوری اطلاعات و تصاویر، به صورت میدانی و کتابخانه ای بوده است.

کتیبه، ضریح، حضرت عباس (ع)، ثلث، نسخ، سوره لقمان