نقاشی ها و تزیینات دیواری خانه ملک التجار یزد

دوران قاجار عصر گسترش نقاشی دیواری و تزیینات دیواری در خانه ها به عنوان یکی ازمهمترین راه های شکل دادن به فضای معمارانه است. در شهر یزد براثر تحولات اجتماعی واقتصادی و گسترش تجارت، طبقه ای از افراد متمول شکل گرفت که تحت تاثیر ارتباط با خارجو تحولات فرهنگی و رقابت های میان خود، سعی داشتند با استفاده از این شیوه تزیینی، فضایخانه های خود را آراسته تر سازند؛ به همین دلیل در این دوره با دعوت هنرمندان شهرهای دیگرازجمله تهران و شیراز برای نقش اندازی در خانه های یزد روبه رو هستیم.خانه تاریخی ملک التجار حدود 140 سال پیش در قلب بافت تاریخی و تجاری شهر یزددر بازار پنجعلی و در دربندی به همین نام ساخته شد. این خانه به مثابه یکی از نفیس ترین خانههای یزد در دوره قاجار است. فضای داخلی خانه پوشیده از تزیینات آیینه کاری و نقاشی هایگل ومرغ روی گچ است که بنا به قول مشهور به لطفعلی صورتگر شیرازی نسبت داده شده است.این پژوهش با بهره گیری از روش تاریخی توصیفی و با کمک مطالعات میدانی درصدد تبییندلایل شکل گیری این شیوه هنری در شهر یزد وبررسی خانه ملک التجار و سبک نقاشی آن به عنواننمونه ای بسیار ارزشمند از این دوره است. همچنین این پژوهش درپی بررسی صحت انتسابآثار نقاشی این خانه به آقا لطفعلی صورتگر از طریق مقایسه تطبیقی این اثر با دیگر آثار اوست.نتیجه پژوهش نشان می دهد که دگرگونی بافت اجتماعی و شکل گیری طبقه تجار، که بهنوعی به تغییر در ساختار زیبایی شناسی می انجامد، از دلایل پیدایش این هنرها و گرایش به هنرغربی بوده است و با اینکه نقاشی های خانه ملک التجار به شیوه نقاشی مکتب شیراز است، تفاوتآشکار آن با سبک و دیگر آثار لطفعلی صورتگر، انتساب این اثر به وی را ناممکن می کند.

Keywords:

قاجاریه , یزد , خانه ملک التجار , تزیینات وابسته به معماری , نقاشی دیواری , آقا لطفعلی صورتگر شیرازی