شایان محمددینی - دانشجوی کارشناسی مهندسی ماشین های صنایع غذایی گروه ماشین های کشاورزی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علی جعفری - عضو هیئت علمی گروه ماشین های کشاورزی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

محصولات لبنی به ویژه شیر به عنوان محور اصلی رژیم غذایی در کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه به شمار می روند کهفرآیندهای مختلفی برای فرآوری و تبدیل آن به فرم مطلوب صورت می گیرد که یکی از این فرآیندهای مهم، فرآیند فیلتراسیون بااستفاده از فناوری های غشایی نوین و پیشرفته امروزه می باشد. برخی از فناوری ها مانند فیلتراسیون به وسیله غشا از سال ها پیشکاربرد داشته اند که هدف اصلی تغلیظ شیر و همچنین جدا کردن برخی از مواد (مانند پروتئین و باکتری) از شیر می باشد که درافزایش کیفیت و حفظ مواد مغذی بیشتر در فرآورده های لبنی اهمیت بسزایی دارد. در این مقاله به نقد محاسن و معایب انواعفرآیندهای غشایی نوین و پیشرفته مورد استفاده در فیلتراسیون محصولات لبنی و تاثیرات آن بر کیفیت و حفظ مواد مغذی ومعرفی کاربرد هر یک از آن ها بر روی محصولات لبنی و تشریح برخی از مهم ترین کاربردهای آن ها خواهیم پرداخت. چهار مورداز این فناور یهای غشایی نوین و پیشرفته عبارت اند از: میکروفیلتراسیون یا زیرپالایش (MF) اولترافیلتراسیون یا فراپالایی (UF)نانوفیلتراسیون (NF)، اسمز معکوس (RO) شناخت محاسن و معایب و همچنین محدودیت ها و قابلیت های روش هایمختلف فیلتراسیون با استفاده از فناوری های غشایی مورد استفاده در صنایع لبنی برای دست اندرکاران صنایع لبنی دارای اهمیتویژه ای بوده که نتایج تحقیق حاضر به نقد و بررسی موارد ذکر شده و کاربرد آن ها در فرآوری محصولات لبنی می پردازد. انتظارمی رود نتایج بررسی های به عمل آمده برای محققان حوزه لبنیات و همچنین کارخانجات تولیدکننده محصولات لبنی مفید فایده باشد.

فناوری های غشایی، میکروفیلتراسیون (MF)، والترافیلتراسیون (UF)، نانو فیلتراسیون (NF)، اسمزمعکوس، (RO)