ابوالفضل هدایتی پور - دانشجوی دکتری مهندسی مکانیزاسیون کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز ومرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اراک، ایران
محسن سلیمانی - استادیار گروه بیوسیستم دانشگاه شهید چمران اهواز
عباس عساکره - استادیار گروه بیوسیستم دانشگاه شهید چمران اهواز

با توجه به نیاز روزافزون جامعه به مواد غذایی و عدم امکان افزایش سطح زیرکشت، توجه به مقوله افزایش راندمان در واحد سطح امری ضروری به نظر می رسد. لذا در دهه های اخیر خاک ورزی حفاظتی بعنوان روشی جدید با رویکرد حفاظت از محیط زیست جهت مدیریت بهتر از منابع آب و خاک معرفی و مورد استفاده قرار گرفته است. به منظور بررسی تاثیر روش های خاک ورزی حفاظتی بر روی شاخص های انرژی و عملکرد محصول گندم در منطقه فراهان استان مرکزی، مطالعه ای بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تیمار در 3 تکرار انجام گردید. تیمارهای آزمایش شامل روش مرسوم (T1)، استفاده از گاوآهن مرکب (T2)، استفاده از چیزل- پکر (T3) و روش کشت مستقیم (T4) بود. در اواسط مهرماه عملیات آماده سازی زمین بر اساس تیمارهای آزمایش در قطعه زمینی که سال قبل به کشت گندم دیم اختصاص داده شده بود، اجرا شد. نتایج بدست آمده نشان داد که تاثیر روش های خاک ورزی حفاظتی بر روی عملکرد گندم معنی دار نمی باشد. بیشترین مصرف انرژی در روش خاک ورزی مرسوم با مقدار 13963 مگاژول بر هر هکتار و کمترین مصرف انرژی در روش بدون شخم با مقدار 7787 مگاژول بر هر هکتار گزارش گردید. بر اساس نتایج این پژوهش کمترین و بیشترین بهره وری انرژی، با مقادیر 0/07 کیلوگرم بر مگاژول و 0/13 کیلوگرم بر مگاژول به ترتیب مربوط به روش های مرسوم و کشت مستقیم بوده است. در پایان با توجه به مزایای روش کشت مستقیم و نتایج این آزمایش (کاهش مصرف انرژی و هزینه ها)، استفاده از این روش به منظور تولید گندم دیم توصیه می شود.

خاک ورزی حفاظتی، بهره وری مصرف انرژی، کشت مستقیم، شرایط دیم، گندم