محسن غرویان - مدرس حوزه و دانشگاه

در میان محورها و موضوعات پیشنهادی کنگره، محور مناسبات علوم انسانی و علوم تجربی درنظرم جالب آمد . لذا تفکر و تفحصی نمودم که به موضوعی بدیع بیندیشم و بیابم تا در نگارش نقش علوم تجربی در استنباط و اجتهاد » چند سر ناقابل لااقل انگیزه ای قوی داشته باشم . موضوع فراوان به بحث « نقش زمان و مکان در اجتهاد » در نظرم جالب افتاد و بدیع آمد . هرچند « فقهی را در کتاب و مقالتی نیافتم. « نقش علوم تجربی در اجتهاد فقهی » کشیده شده، اما بحث آنچه در این مقال مختصر و مجال اندک آورده شده، فقط به عنوان طرح موضوع و عرضه منظری نو در بحث اجتهاد است . امید که محققان و پژوهشگران ارجمند این بحث را پی گیرند و زوایای آن را عمیق و دقیق بکاوند و حدود و ثغور آن را بهتر مشخص سازند . اگر این مقاله بتواند در این باب حتی یک سؤال نو ب هدست دهد و زاویه جدیدی در بحث بگشاید، نگارنده به مقصود خود رسیده است.

علوم انسانی، علوم تجربی، مناسبات، اجتهاد فقهی، علم فقه