نیازعلی ابراهیمی پاک - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی قزوین

محدودیت منابع آب از نظر کمی و کیفی ایجاب می نماید که برنامه ریزی خاصی تحت عنوان استفاده بهینه از واحد آب مصرفی انجام پذیرد که این برنامه ریزی می تواند در قالب بهینه سازی کم آبیاری باشد. کم آبیاری برنامه خاصی است که در آن گیاهان به مقدار کمتری از حداکثر آب مصرفی دسترسی پیدا می کنند و نتیجتا مقداری ازمحصول کاهش خواهد یافت ولی در مصرف آب صرفه جوئی شده و حداکثر سود خالص تعیین می شود. به منظور تعیین توابع تولید و هزینه از نتایج تحقیقاتی که بین سالهای 1374 تا 1377 برای تعیین عمق و دوره آبیاری یونجه در شهر کرد در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی در 4 تیمار بر روی محصول یونجه اجرا گردیده است استفاده شد و بر اساس مقادیر مختلف آب مصرفی تابع تولید و هزینه تعیین و با تحلیل ریاضی – اقتصادی انجام گرفته روی آن شاخص های مورد ارزیابی قرار گرفته که نتایج حاصل نشان می دهد: اگرچه آبیاری کامل، بالاترین میزان عملکرد (17300 کیلوگرم در هکتار) را بدنبال دارد اما سود خالص نهائی کاهش می یابد. در کم آبیاری با صرفه جوئی 20 درصد آب مصرفی نسبت به آبیاری کامل، عملکرد محصول 5 درصد، کاهش می یابد اما سود خالص نهائی تغییر نکرده است و بالاترین نسبت B/C حاصل شده است. با صرفه جوئی 61 درصد آب مصرفی نسبت به آبیاری کامل بالاترین میزان درآمد خالص به ازای واحد آب مصرفی (N.B/W) بدست آمد. با توجه به صرفه جوئی انجام گرفته برای تحصیل حداکثر سود در مقایسه با آبیاری کامل (Wm=155 سانتی متر) و امکان افزایش سطح زیر کشت برای عمق های مختلف، مناسب ترین سود خالص نهائی در حالت (Wel=124 سانتی متر) اتفاق می افتد. لذا عمق مناسب اقتصادی برای منطقه شهرکرد 124 سانتی متر یا 12400 متر مکعب پیشنهاد می گردد.