بهرام اخوان کاظمی - استادیار علوم سیاسی دانشگاه شیراز

مبانی پیشرفت و ارتقاء هر کشوری در نظام آموزش عالی آن نهفته است و به اعتقاد بسیاری، علوم انسانی در شاکل ه این نظام، دارای نقش محوری است ، لذا همگان بر این باورند که تقویت این علوم و ارتقابخشی به جایگاه آن، نقش بسیار اساسی در رشد و نمو و تعالی نظام آموزشی ایران اسلامی خواهد داشت . از طرف دیگر به نظر می رسد که میان موضوع با اهمیت اسلامی کردن دانشگاه ها و تقویت علوم انسانی ،رابطه ای دوسویه، و مستقیم برقرار باشد ،همچنان که تاریخ به خوبی گواهی می دهد که بسیاری از دانشمندان مسلمان در قرون اولیه طلایی صدر اسلام همانند فارابی ، ابن سینا و خواجه نصیر ، همزمان عالمان علوم انسانی و علوم تجربی بوده و مهمتر از آن ، در اساس متأله بوده اند و منظر اصلی تفکر و تأمل علمی آنها دینی بوده است .از سویی خاستگاه و محل زایش علوم انسانی؛ در ادیان الهی و فرهنگ به معنای عام نهفته است ؛ لذ ا علوم انسانی با دین وفرهنگ پیوندی تام دارد و به همین دلیل در تفکر اسلامی ، دین فقط یک عامل از عوامل تشک یل دهنده فرهنگ نیست ، بلکه واقعیت دین داری ، کل فرهنگ را تشکیل می دهد و هر چیزی از وحی الهی نشأت می گیرد. نویسنده با ذکر استدلا ل ها یی فرهنگ را بر تمدن مقدم شمرده، آنگاه زیر بنای فرهنگ را در جامعه اسلامی ، دینی قلمداد می کند، سپس علوم انسانی را از مقوله فرهنگی و کیفی و علوم تجربی را از مقوله تمدنی و کمی به شمار می آورد و بدین وسیله بر تقدم علوم انسانی تأکید می ورزد ، آنگاه با توجه به مبنا بودن دین در فرهنگ اسلامی ، بر تعامل علوم انسانی و موضوع دیانت پای می فشارد و بر همین اساس میان اسلامی کردن دانشگاه ها و تقویت علوم انسانی تعامل ی دو سویه را ترسیم کرده،آن را ضروری می داند. در همین راستا نویسنده تلاش نموده تا با تبیین برخی قرائت های مختلف از موضوع اسلامی شدن و اسلامی کردن دانش گاه ها به پاره ای موانع این راه نیز اشاره کند و سپس راهکارهای رفع این موانع را توضیح دهد که یکی از اساسی ترین آنها تقویت و ارتقاء بخشی به علوم انسانی است . مولف با تشریح اهمیت و جایگاه عالی علوم انسانی به وضعیت نابس امان آن در کشورمان اشاره نموده ،تا حد مق دور به توضیح راه کار های تقویت این علوم در راستای موضوع اسلامی کردن دانشگاه ها پرداخته است و بر تعاملات دو سویه این دو موضوع ، تاکید ورزیده است .

دانشگاه اسلامی، امام خمینی، حوزه، دین ، علوم انسانی، جنبش تولید علم، نظریه پردازی