لیلا خازینی - دانشکده مهندسی شیمی و نفت، دانشگاه تبریز
مینا جمشیدی کلجاهی - دانشکده مهندسی شیمی و نفت، دانشگاه تبریز
Nadège Blond - Laboratoire Image Ville Environnement (LIVE), University of Strasbourg, Strasbourg, France

آلودگی هوای ناشی از خودروها، یکی از بحران های آلودگی هوا در شهرهای پرجمعیت دنیا و ایران است. شرایط جغرافیایی خاص شهر تبریز به عنوان یکی از شهرهای پرجمعیت ایران و قطب تجاری و صنعتی بخش شمال غرب کشور، آلودگی هوا در این شهر را تشدید می کند. در این مطالعه انتشارات حاصل از ناوگان خودروهای سواری شخصی، تاکسی و اتوبوس با استفاده از مدل انتشار IVE مورد بررسی قرار گرفت و مدل پراکندگی AERMOD به منظور بررسی نحوه پراکندگی آلاینده ها و محاسبه درصد اختلاف نتایج پیش بینی شده با مقادیر اندازه گیری شده مورد استفاده قرارگرفت. در حالت کلی، در حدود 6/3 میلیون خودروی شخصی، تاکسی و اتوبوس شهری در سطح شهر تبریز در حال تردد هستند که %7/58، %9/27 و %4/13 از این تعداد به ترتیب در خیابان های مسکونی، شریانی و بزرگراهی انجام می گیرد. میزان انتشار روزانه حاصل از این ناوگان ها در حدود 4/10812 تن می باشد که %2 از آن را انتشارات استارت تشکیل می دهد. آلاینده های CO، CH4، NOx و VOCs با سهم %8/82، %27/11، %18/4 و %52/1 از کل آلاینده های روزانه، بیش­ترین میزان انتشار را داشته و در نتیجه این آلاینده ها بالاترین ضرایب انتشار (به ترتیب با میزان 185/4، 57/0، 212/0 و 051/0 تن در هر کیلومتر) را دارند. خودروهای سواری شخصی، تاکسی و اتوبوس به ترتیب عامل انتشار %3/94، %9/3 و %8/1 از کل انتشارات هستند. مدل پراکندگی AERMOD غلظت آلاینده های CO، NOx، SOx و PM2.5 به ترتیب به طور متوسط با %6/140، %6/126، %64 - و %5 اختلاف از مقادیر اندازه گیری شده در ایستگاه های پایش کیفیت هوا پیش بینی کرده است.

منابع متحرک, خودروها, مدل انتشار IVE, مدل پراکندگی AERMOD