جان اله کریمی مطهر - دانشیار زبان و ادبیات روسی دانشکده زبان های خارجی دانشگاه تهران

فرهنگ و اعتقادات شرق و همچنین آثار و شخصیت های برجسته شرقی همیشه مورد توجه نویسندگان و شاعران بزرگ جهان، بخصوص روسیه بوده که تحت تأثیر آثار و مفاخر دینی و ادبی مشرق زمین شاهکارهای متعددی را خلق کرده اند. وجود مرزهای طویل و مشترک روسیه با ایران و دیگر ممالک اسلامی، همچنین وجود مناطق مسلمان نشین قفقاز در خاک روسیه و نشر فرهنگ اسلامی از این طریق و نیز ترجمه فراوان اشعار شاعران بزرگ ایران مثل مولوی، سعدی، حافظ و... به زبان روسی در اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم از عوامل مهم توجه وافر نویسندگان روسی به فرهنگ و اعتقادات دینی و همچنین شاهکارهای ادبی مشرق زمین م یباشد. نویسندگان بزرگ روسیه با الهام و بهره گیری از مفاهیم قرآن کریم و همچنین شاهکارهای بزرگ شرقی، بخصوص ایرانی، آثار جاودانی از خود به یادگار گذاشته اند و در آثارشان از قرآن کریم، مسجد، مناره و گنبد منقوش سخن گفته اند؛در این مقاله ضمن تحلیل و بررسی برخی از آثار نویسندگان روسی مانند پوشکین، تالستوی و بونین، سعی می شود منبع الهام و پیدایش این آثار و همچنین به علت توجه وافر این نویسندگان به آثار دینی و ادبی مشرق زمین بررسی شود.پوشکین بازتاب شرایط روحی و روانی او در « تاسی از قرآن » مجموعه اشعار دوران سخت تبعید در شمال روسیه است. او با بهره گیری از مفاهیم قرآنی و با سرودن این اشعار، روحیه و امید به آزادی را در خود تقویت می کرد. بونین نیز در اشعار خود به صراحت احترام به اسلام و پیامبر اکرم را مطرح و به امت مسلمان توصیه می کند تا در پی کمالات اخلاقی، رفتار و اخلاق شایسته باشند. او همچنین در آثار خود نشان داده است که نگران سرنوشت انسان و اعتقادات اوست و از ای نرو پیروان ادیان مختلف را به اتحاد و حفظ اصول و موازین دینی و اخلاقی دعوت کرده است.

علوم انسانی، قرآن کریم، اسلام، ادبیات، شعر